Bir zamanlar bir radyo programı

Merhaba... Beni duyuyor musun? Ben Mavi... Gökyüzünde dolaşan martı. Mecrasını arayan su. Büyüyen ağaç... Merhaba bir ömür boyu yalnızlığını yüklenip yürüyen insan. Merhaba sabrıyla kendini şaşırtan kadın. Merhaba çocuklar. Merhaba sığındığı her kapıdan kovulmuş kedi yavrusu. Merhaba sevgili. Merhaba anne merhaba dünya merhaba insan kardeşlerim. Hepinize merhaba...

Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir-- ekşisözlükte

Kimse terk etmez yurdunu

YURT / HOME kimse terk etmez yurdunu yurdu bir köpekbalığının ağzı olmadıkça kimse dönüp sınıra doğru kaçmaz bütün şehir onlarla birlikte kaçmıyorsa. komşuların senden hızlı kaçtığında kan ter içinde, nefesleri tıkalı birlikte okula gittiğin o genç çocuk hani şu eski fabrikanın arkasında öptüğün kendinden bile büyük bir silah taşıyorsa işte o zaman terk edersin yurdunu başta yurdun izin vermez kalmana. kimse yurdundan kaçmaz, peşinden kovalayan olmadıkça ayaklarının altında ateşler dalağı patlarcasına hiç kimse düşünmez bile bunu yapmayı o keskin bıçak dayanmadan önce boğazına hatta o zaman bile marşını söylersin fısıltıyla da olsa pasaportunu yırtarsın bir havalimanı tuvaletinde ağzına attığın her kâğıt parçası hıçkırıklarına karışır geri dönmeyeceğini ilan ederken. şunu anlamak zorundasın kimse çocuğunu bir kayığa bindirmez su karadan daha güvenli olmadıkça kimse avuçlarını yakmaz trenlerin altında vagonların diplerinde kimse kamyonların kasasında günler geceler geçirmez gazete parçalarını yemez gidilen onca yolun bir anlamı olmadıkça kimse dikenli tellerin altında sürünmez kimse dövülmek istemez acınmak istemez. kimse mülteci kamplarını yeğlemez veya çıplak şekilde aranmayı vücutları acı içindeyken hapishaneyi de yeğlemez kimse ama hapishane daha güvenlidir yanan bir şehirden gece başında dikilen tek bir gardiyan daha iyidir babana benzeyen bir yığın adamdan hiç kimse kaldıramaz bunu hiç kimse yediremez kendine hiç kimsenin derisi o kadar kalın olamaz bütün o laflar defolun gidin siyahlar mülteciler pis göçmenler sığınmacılar ülkemizi yiyip bitirenler ellerini uzatan o zenciler garip kokuyor hepsi vahşiler kendi ülkelerini batırdılar şimdi de gelip bizimkini batıracaklar. nasıl oluyor da bütün o laflara o kötü bakışlara katlanabiliyorlar belki de hiçbir darbe acıtmaz diye kopan bir kol kadar. sözcükler yine yumuşak gelir kulağa on dört adam olmasındansa bacaklarının arasında. hakaretleri daha kolay hazmetmesi molozlara kıyasla veya kemiklere veya parçalanmış o çocuk bedenine. yurduma dönmek istiyorum ben ama yurdum köpekbalığının ağzında bir namlunun ucunda. kimse terk etmez yurdunu o seni sahillere doğru kovalamadıkça yurdun sana demese çabuk ol kaç diye bırak her şeyini ardında çöllerde sürün bata çıka git okyanuslarda boğul kurtul aç kal dilen gururunu unut sadece hayatta kal. kimse terk etmez yurdunu, o yorgun bir ses olmadıkça kulağında sana fısıldayan git diye kaç kurtul benden ne hale geldim ben de bilmiyorum ama biliyorum ki başka neresi olursa olsun daha güvenli buradan. WARSAN SHIRE Çev: Acar Erdoğan

Neredeler 1

Neredeler... Bizi sesleri ve şarkılarıyla duygulandıran, kedere boğan, ağlatan, coşturan, ayağa kaldıran... Bu güzel insanlar... Yeni roman yeni tema... Neredeler? Yaşayanlar da dahil neredeler? Dolıres Vargas, Aram Dikran, Ümmü Gülsüm, Feyruz, Cesaria Evore, Maria Farantoiri, Dalida, Beatles, Melina Merkoiri, Selda, Meryem Xan, Mercedes Sosa, Amelia Rodriguez, Yasemin Levy, Viktor Jara, Joan Baez, Esma Recepova, Kevser Selimova, Rafaella Carra… Selda, Fairouz, Ümmü Gülsüm, Selda, Dalida, Mercedes Sosa, Aram Dikran, Viktor Jara, Carmen Amaya, Joan Baez, Dario Moreno, Aşilleas Pulos, Dolores Vargas, Meryem Xan, Mariza, Paco de lucia, Estrella Morente, Zehra Bilir, Zadina Şakir, Melina Merkouri,Cesaria Evore, Maria Farantoiri, Yasmin Levi, Amanda lear Bir de romanın giriş sayfası için peşine takıldığım sözlerden biri... "İnsan üç lokma, bir tas su, yedi adım, biraz can biraz da hevestir. Bunların nuru onurdur.” Günlerdir, bu sözleri söyleyen ya da yazan insanın adını arıyorum. Bilen var mı acaba? Kıttik, glistik, gıkkılik... Ardımızdan gelen sözcükler...

KENTİN Yaprakları - bir aşk bir hayat bir şehir

Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir-- ekşisözlük

KENTİN YAPRAKLARI

Röportaj

GÜVEN TUNÇ'UN KİTAPLARI ve ONLİNE ESERLER

minik bir katkı da benim kalemimden...

minik bir katkı da benim kalemimden ...

Cesur ve Güzel kadınların kitabı











Bir Ankara Hikayesi

Umudumun kitabı

Kişisel yayım

2009

Kişisel Yayım

Çocuk Kitabı

Çağdaş Özel Yayım

Çocuk Kitabı

Online yayım

Öyküler

http://www.yersizyurtsuz.com/

Şehrin Zulası Ankara Kalesi
İletişim

2005

h7

<
http://www.icc.org.tr/uploads/documents/ICC_kitap/CocukHaklariKitabi-ICC.pdf

ŞEMS'İN BAŞI İÇİN

O Şems.
Ta kendisi.
Hoş geldi.
Sefaya değişmeyeceğimiz cefalar getirdi.
Aşık ve aşmış bir adam.
Kalplerimizi açmaya, bizleri daha insan yapmaya gelenlerden.

Şems o.
Cehennemi ateşlere kendini bilerek atan, hayallerini çığlık çığlığa yakarak ışıklara karışan bir deli köz. Ve bu nedenle ışığı hiçbir zaman cılız olmayıp her koşulda göz kamaştıran, büyüleyen ve yine bu nedenle de hep göz önünde olan adamlardan.
Tenin, bedenin ve terin bütün labirentlerinde, dehlizlerinde, uçurumlarında ve mağaralarında gezinip acılarlarından imbik imbik döktüğü yeteneğin, işçiliğin, yaratıcılığın, zevkin ve sabrın, işte o büyük aşkın meraklı ve cesur çırağı.
O göğsünü gagalayarak ve kanatarak ve kanına da kızılcık şerbetiymiş gibi bakarak bir de üstüne üstlük bir tül inceliğinde yüreklerimize dokunarak bizleri aşka çağıran bir divane.
Işığından, yeteneğinden, cesaretinden ve kudretinden ve öfkesinden ve sivri dilinden çekinip korksak ve yabancı bulsak ve hatta uzak, çok uzak dursak da bir şekilde içimize ağıp iç dünyamızı aydınlatan bir Şems o.
Yürek işçisi yani.
Ve Şems aşka ve ateşe bir kez daha dokunuyor.
Başına gelecekleri bile bile dokunuyor.
Birini korumak adına bir kez daha kendini açık ediyor.
Heyhat...

Ve sen.
Şems’in başını isteyen sen.
Bir kadını, bir erkeği severek öpmemiş, öpememiş, elini bir çocuğun başına şefkatle koymamış, kendine acımaktan başka bir duygusu kalmamış insan. O özgürlükten korkan, kaçan, sadece güce ve güçlüye tapan, tek olduğunda cılız çok olduğunda asabi ve saldırgan olan sen. Yalnızken ağlayabilen kalabalıklarda ise kendini kanıtlamak için bir garibanı ağlatana kadar uğraşan, yaşamak istediklerini başkaları yaşadığında sanki suç işlemişler gibi onları yargılayan, hesap sormaya koşan ikiyüzlüleşmiş insan, sen.

Ve bugün bir kez daha iştahla ve zalimlikle Şems’in başını istiyorsun.
"Bu kaçıncı ölümüm hain" der Pir Sultan. Ve sana rağmen ve belki senin için gelir yine.

Ve sen, kendi tüylerini parlatmaktan başka kimseyi iplemeyen aydın görünümlü şahin.
Ne diyeyim; sana dokunmayan yılan bin yaşasın.
Ama dokunacaklar.
Bir kez daha Şems’in başını istiyorlar.
Bir kez daha susuyorsun.
Susuyoruz.

Hani, Yılmaz Odabaşı’nın bir dizesi vardır ya; “Feride” şiirinde geçer, “Herkesin bir Feride’si vardır” diye. Bir kadın olarak bu çok sevdiğim şiirin şairine, o şiirdeki o dizesinde biraz bozulurum. Bir zamanlar, “Herkesin bir Yılmaz’ı vardır” diye bir yazı yazacaktım ve kendimce aşkı savunacaktım, kadın cephesinden aşkı anlatacaktım. Olmadı. Aştan ve anlatmaktan vazgeçtim.

Yazmadım.

Ama yaşananları görünce; herkesin her zamanın her coğrafyanın bir Şems’i varmış ve her zamanda da kıskanıp başını istenler çıkıyormuş gibi bir duyguya kapıldım. İnsanlığın bir dirhem ilerlemediğini aksine giderek öfkeli ve şuursuz bir kitleye dönüştürüldüğü kaygısını taşımaya başladım. Şems'in yanında durmak istedim. Kadını erkeği bir yana bırakıp aşkın yanında durmak istedim. Bu yazıyı erteleyemedim. Keşke birileri Şems'in tırnağı olabilse aşkta diye düşündüm. Ve onun şövalyeliğine bir kez daha tutuldum.

Bu günlerde Şems’i çok okuyorum ondandır belki onun için aşk için bu kadar endişelenmem. Ve bağırmak geliyor içimden sık sık. “Şems’i rahat bırakın. Hiç mi işiniz gücünüz yok sizin”

Şems’e dokunmayın sakın. Ona dokunursanız aşka dokunmuş olursunuz. Aşk olmadan bu dünya dönmez. Bereket olmaz. Kurur suyu toprağı.

Bana mı düşmeliydi bunları düşünmek? "Bana mı düşmeli bunları yazmak" diye düşünmüyorum artık. Evet bana düşüyor. Kesinlikle bana. Ev kadınından hallice bir yaşamda, yazmaya çalışan bana düşüyor. Diğerleri fazla meşgul. Neyle meşgul olduklarını bize pek hissettiremeseler de fazla meşguller.

Oy siz Şems’e hayran olun.

Sakın ola ki Şems’e dokunmayın. Beğenmiyorsanız daha iyisini yapın daha iyisini yazın. Daha iyisi olmasa da olur, herhangi bir işle aşkla uğraşın yeter. Aşkla.
Kalbinize ve vicdanınıza bir kez olsun bakın.
Vicdanınız rahatsızsa çocuklara iyi davranın.
Birini çok özlüyorsanız şiirler okuyun, şarkılar söyleyin, bağırın, gidin söyleyin.
İçiniz sıkılıyorsa yıldızlara bakın.
Bunalıyorsanız ister evinizi ister arabanızı ister çekmecelerinizi temizleyin.
Çok daha bunalıyorsanız gözyaşlarınıza güvenin, iyi ruh temizleyicileridir. Mektup yazın, çıkın dolaşın, doktora gidin.
Bir tek başkalarıyla uğraşmayın.
Başkalarıyla uğraşmak İnsanı uyutmaz, rahat bırakmaz, soluk aldırmaz, huzur bırakmaz.
Bir de Şems’e dokunmayın.
Daha doğrusu kimseye dokunmayın.
Ve Şems'in başı için Murathan Mungan’ı da rahat bırakın.

ANKARA GARI VE TRENLERİ ÜZERİNE BİR HERCAİ DERLEME

Önce Nazım Hikmet’in dizeleriyle bir merhaba diyelim Ankara Garı’na. ‘Memleketimden İnsan Manzaraları’ kitabından dizelerle olsun merhabamız. Hani şu; Hatice Pirâye Pirâyende’ye, “dünyanın en güzel kadınına” ithaf ettiği ve “939’da İstanbul’da tevkifanede başladığı bu kitaptan gerçek, acı ama aynı zamanda da umudu görmemezlikten gelmeyen dizelerle…


“Haydarpaşa’dan 15;45’de kalkan katar
girdi sessizce Ankara Garı’na
Saat sekizi çeyrek geçiyordu
(beş dakika rotar).

Ankara Garı’na bahar:
İstasyon polisinde artan gizli bir telaşla,
üçüncü mevki bekleme salonunda köylü yapı işçileriyle
ve büfesinde göbekli bir marula benzeyen İstanbul hasretiyle gelir.
Ankara Garı temizdir, rahattır ve bilhassa yenidir.
Fakat mermerlerin aydınlığına rağmen
anlatılması öyle zor (yahut öyle kolay) bir şey vardır ki rüzgarında
bağrışılmaz, koşuşulmaz, yüksek sesle gülüşülmez Ankara Garı’nda.
O kadar ki
Kalkacak tirenlerini ses-büyütenlerle haykırdığı zaman
Boş bulunursa insan
Şaşırır, başka bir dünyadan sesleniyorlarmış gibi.

Mahkûmlar indi tirenden.
bavulları ve jandarmalarıyla.
Kelepçeleri vurulmuştu yine.
Yürüdüler ilgi uyandırmadan,
(yahut uyanan ilgiler belirtilmedi)
Yalnız, bir kadın bir kadına:
‘ – bunlar Alman casusu,’ dedi.
(sarışındı Süleyman)

Mahkûmlar yola koyuldular jandarma merkezine doğru
(aktarma tirenlerini orda bekleyecekler)
Bir köylü hamal taşıyordu bavullarını.

Issızdı caddeler:
belki erken
belki geç
belki ölü bir saat,
belki duvarların arkasına çekilmiş hayat.
Yığın yığın
kat kat
mermer
beton
ve asfalt.

……………
……………
………………


‘ – Süleyman,’ dedi mahkûm Halil,
‘şehirle bozkırın kavgasına bak.’
‘- Görüyorum,
Henüz ayakta olsa da bozkır yeniliyor.’
Durdu tesviyeci mahkûm Fuat,
okşadı ince bıyıklarını kelepçenin demiriyle,
bir tezgâha bakar gibi şehre baktı:
‘- Ben beğendim Ankara şehrini kardaşlar,’ dedi,
‘aklım ermez ama yapı işine
belli ki ter dökmüş bizim işçi milleti
temiz iş çıkarmışlar.”


Nazım’ın bu şiirde anlattığı Ankara Garı, o dönem yeni yapılmış hatta yeni bitmiş bir yapı. Ondan öncesi, küçük bir ‘Direksiyon Binası’ küçük birkaç ofis o kadar.

Nazım’ın gördüğü bina; Mustafa Kemal’in isteğiyle, daha otuzunda bile olmayan mimar Şekip Sabri Akalın tarafından tasarlanan ve yapımı 1935’de başlayıp 1937’ye kadar süren binalar topluluğunun Ankara Garı diye isimlendirdiğimiz, ‘Ankara Ana İstasyonu’ binası.

Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelişinde, bugün Meteoroloji Genel Müdürlüğü olarak kullanılan ancak 1919’larda ‘Ziraat Mektebi’nde kalışı ancak binanın, o zamanki şehirden çok uzak ve çevresinin özellikle geceleri korunamaz oluşuyla, 15 Ekim 1920’de Ankara İstasyon’undaki “Direksiyon Binası’na taşınması.

Ziraat Mektebi’nde bir çok insanla kolektif bir hayat yaşanırken Mustafa Kemal’in bu küçük binaya yalnız gelişi, gündelik yaşamı sürdürmede bir yardımcıya ihtiyaç duyuşu. Belki o dönem soyadı kullanılmadığından belki garip bir yakınlık hissettiğimizden olsa gerek, onu hep ön adıyla anmayı, “Fikriye” demeyi pek sevdiğimiz genç hanımın yardım için çağrılışı. Fikriye’nin İnebolu üzerinden Ankara’ya gelişi. Mustafa Kemal’in yazılarını yazışı, çalışmaktan uyumaya zamanı olmayan paşasının kahvelerini yapışı, o küçük ve çok hareketli binada paşasını rahat ettirecek bir düzen kuruşu. Ve belki de kısa ömrünün en güzel günlerini burada geçirişi…

O küçük istasyon binasının da kurtuluş savaşının sevk ve idaresindeki büyük rolü, Mustafa Kemal’in hem konutu olup hem de başkomutanlık karargâhı oluşu. 23 Nisan 1920 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin oluşturulması ile bu günün ‘Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’ olarak kutlanması kararının alınışı, bir çok antlaşma metninin bu küçük, taş binada tasarlanışı, hazırlanışı.


Ankara’ya bu küçük taş bina da dâhil istasyon yapılmasının, demiryolunun Ankara’dan geçmesinin de bir hikâyesi, bir geçmişi olması...

İşte Ankara İstasyonu’nun da; İzmit’e kadar gelmiş olan demiryolunun, Anadolu’ya geçişte bir durağı olan Ankara’ya bağlanması, 1892 yılında 485 kilometrelik hattın tamamlanması sürecinde oluşturulması

Ankara’nın dört tarafına koyun ya da dana ciğeri asıp en geç çürüyen çiğerin olduğu yere, bugünkü Abidinpaşa semtine, havası latif diye konağını yaptırdığı rivayet edilen o dönemin ünlü Ankara valisi Abidin Paşa’nın, trenin Ankara’ya ulaşmasını istasyonda büyük ve kalabalık bir törenle karşılaması. Açılışta demiryolu inşaatında çalışan işçiler için değil ama yabancı mimar ve mühendisler için Macaristan’dan orkestra getirilmesi…

Bağdat Demiryolu için bir anlamı olmasa da, zamanı gelince bu küçük istasyonun, bu küçük taş binanın kurtuluş savaşının komuta edilmesinde, çok sınırlı bir güzergaha sahip demiryollarının ise gerek cepheye asker, silah, erzak sevk etmekte gerek gazilerin taşınmasında yani bir bağımsızlık savaşının kotarılmasında çok önemli bir rol oynaması…

Ve 1921 yılı ortalarında Çankaya’da bir bağ evine geçinceye kadar Mustafa Kemal’in işte bu mütevazı istasyonda, Direksiyon Binasında kalması…

1926 yılında ise Gazi Paşa Çiftlik Tren İstasyonunun Ahmet Burhanettin Tamcı tarafından tasarlanmasıyla inşa edilmesi. Bu istasyonun açılış törenine de katılan Mustafa Kemal’in yurt gezilerinden Ankara’ya dönüşlerinde o istasyonda inmesi ve oradan otomobille Çankaya’ya çıkması. İlk resmi Konuk olan Afgan Kralı’nın Gazi İstasyonunda karşılanması daha doğrusu birçok konuğunu da o istasyondan karşılanması ve yolculanması…

Bugün ise müflis iş adamları gibi eski defterleri karıştıra karıştıra bir hal olunmasının özelleştirme furyası ile AOÇ gibi bir arazinin parça parça dağıtılabilmesinin, Gazi Çiftliği İstasyon Binasının 2000 yılından itibaren lokantaya kiraya verilebilmesinin bağımsızlığımız kadar önümüzdeki yıllarda doğal ve kültürel hiçbir şey bulamayacak çocuklarımızla torunlarımıza da haksızlık olması.

Yeniden konumuza dönersek; Ankara’ya yeni bir gar tasarlayan genç mimar Şekip Akalın; bugün ‘Atatürk Konutu’ (Direksiyon Binası) ve ‘Sanat Galerisi’ adlarıyla yeniden işlevlendirilip isimlendirilerek kullanılan eski istasyon binalarını da koruyarak, Gar Gazinosu ve lokantası ile birlikte bir büyük kompleksi Ankaralılara hediye etmesi.

O dönemler Ankara Palas’daki eğlenceleri resmi bulanlar için Gar Gazinosu’nun iyi bir seçenek olması.

Yahya Kemal Beyatlı’nın; Ankara’nın İstanbul’a dönüşünü bu denli sevmesine karşın millet vekilliğinden vazgeçememesi. Yataklı trenlerle gidiş gelişi. Gar Gazinosu’ndaki masası sohbetleri…

Dario Moreno’nun da, Safiye Ayla’lar, Zeki Müren’ler gibi Gar Gazinosu’nda sahne alışı ama onun daha tanınmamış zamanlarının oluşu.

Ve sıranın anılara gelmesi;


Nimet Berkok Toygar ile Kamil Toygar tarafından “Ankara Mutfak Kültürü ve Yemekleri” adıyla derlenmiş kitapta, Süleyman Kazmaz’dan Bir Gar Gazinosu anısı; tarih 1947’ler gibi

‘Gar Gazinosu’nda sık sık tekrarlanan bir yöntem vardı. Kadehlerdeki içkiler sona yaklaşınca garson gelir,
- Sıcaklara başlayalım mı? Diye sorar; ardından bizim yemekler, etler, kızartmalar ya da kebaplar gelir; musiki, dans, gösteri ve pembe yolculuk. Zaman akıp gider…
Bir akşam yemek getiren garson gülerek bana baktı ve selam verdi. Sanat Okulu’ndayken öğrencim olduğunu söyledi. Hal hatır sorduktan sonra tatlı sert konuşmaktan kendimi alamadım.
- Niçin sanata devam etmedin?
Cevap yaygın bir olayla ilgili; para meselesi; burada daha çok kazanıyor; eline 200 lira geçiyor; meslekte bu kadar kazanamazmış. 1950 öncesi için hatırı sayılır bir para. O tarihlerde benim aylığım daha azdı. Bunu bilen öğrencim uyarıda bulunmak ihtiyacı duydu:
- Hoca sakın heveslenme; garsonluk zor iştir, sen yapamazsın.
Gülüştük; o işine döndü ben de pembe yolculuğa devam ettim’

Altan Öymen’den “Bir Dönem Bir Çocuk” adlı, (1930’larda 40’larda olup bitenlerin hikayesi olan) “anılı kitap” ından, Ankara İstanbul arası bir tren anısı.

‘ Ulus’taki ahşap evdeki günlerimizden ilk anılarım arasında bir de İstanbul yolculuğu var. Bir yaz sanırım 15-20 günlüğüne İstanbul’a gidip geldik. Trenle… Hatta o sözcüğü de galiba o zaman öğrendim ‘Ekspres’ trenle…
Zaten Ankara’dan İstanbul’a trenden başka bir şeyle gidilmezdi…………..Ankara’dan İstanbul’a doğrudan doğruya yapılan otobüs seferi yoktu.
Ankara’ya temelli taşınırken de trenle gelmişiz ama onu hiç hatırlamıyorum. O yazki gidişimizi ise hiç unutmuyorum. Çünkü gözüme kurum kaçmıştı. Kolay kolay da çıkmamıştı.
…………….
Ankara’dan İstanbul’a, İstanbul’dan Ankara’ya giden ekspres tren akşamları kalkardı. Adı “ekspres”ti ama, acele etmeden giderdi. Birçok istasyona uğrardı. Gece yarısı Eskişehir’de 15-20 dakika dururdu. Trenden inilir, simit yenir salep içilirdi.
Sabahın çok erken bir saatinde İzmit’e varılırdı. İzmit’ten sonra deniz görülürdü. İstanbul’a yaklaştıkça lokomotiften çıkan düdük sesleri, hedefe varmanın “zafer”ini ilan eder gibi sıklaşır ve tizleşirdi… Tren hattının kenarındaki apartmanlardan, düdük seslerini işitip balkonlarına çıkanlar olurdu. Bazıları sabah kıyafetleriyle… Trenden onlara onlardan trene el sallayanlar olurdu’

Yazarının daha çok, kız kardeşleri olan Rezzan Kellecioğlu- Bilgü Taşlıca’nın anılarını derleyerek onlara da kalem olan Prof. Dr. Siber Göksel olduğunu sandığım ‘Üç Kızkardeşin Eski Ankara Anıları SANDVİÇ NESİL’ adlı kitapta da bu ekspres trenlere özel vurgu yapılması

‘Ankara Ekspresi üzerinde mutlaka durmak gerekir. Kendi başımıza yolculuk yapacak hale geldiğimizde ve sonraları yıllarca hep ‘Yataklı Ankara Ekspresi’ ile seyahat ettik. O zamanın treni ‘Vagon lee cook’ çok güzeldi. Kompartımanlar maun rengi kaplamaydı, bir tarafta manzara tablosu bir tarafta ayna yerleştirilmişti. Bazen iki kompartıman arasında kapı olur, kalabalık aileler için o kapı istendiğinde açılırdı. Perdeler şık, bordo renkli kadifeydi. Kompartımanda iki yatak açılır, en üstteki üçüncü yatağın açılabilmesi de mümkündü. Kanepenin üzerine değil yatağa yatılırdı. O zamanlar yastıklar mutlaka kuştüyüydü. ….Sık yolculuk yapanlara meyve tabağı ikram edilirdi. O zamanlar kompartımanda buzdolabı yoktu. Tren çok rahattı ama hep rötarlıydı. ‘

Ankara Ekspresi dönemin insanlarında çok etkili olmalı ki, 1970’te Mahmut Esat Bozkurt’un bir eserinden aynı isimde bir film çekilmesi. Başrollerinde Ediz Hun, Filiz Akın ve Kadir İnanır’ın oynadığı bir casusluk filmi olması. Filmin 1971’de Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde en iyi film ödülünü alması. Filiz Akın en iyi kadın oyuncu ödülünü alması

Anılara devam edersek;

Adalet Ağaoğlu’nun –Denemeler, Değiniler, Söyleşiler- i içeren “Karşılaşmalar” adlı kitabından da bir, ‘Tren Yazısı’

‘Uzun zamandır Ankara’ya trenle gitmemiştim. Bu sefer, ansızın çok özlediğim bozkırdoğası içinden, kışın soluk akşamüstü ışığında geçmek, bu arada TCDD ‘nin Fatih Ekspres’ini de denemek üzere, gündüz trenini seçtim.’

Yazarın romanlarından kahramanlarının Kısmet ve Kardelen ile karşılaşma ve bugün nerede ve ne yapıyor oldukları üzerine düşünmesi ile tren yolculuğu devam etmesi…

‘Fatih Ekspresi’nde hizmet verenlerden biri, bildiğimiz yer süpürgesiyle vagonun bol toz içmiş lacivert taban halısını sakin sakin süpürüp duruyor. Havada uçuşan toz bulutundan yolcuların, kucaklarındaki yavruların büyük oranda pay aldıkları gözle de görülebiliyor. Beride iki hanım yolcu, ayakta durmuş, oturmakta olan başka iki hanım yolcuyla yüksek sesli bir sabah sohbetindeler. Sağda, solda, geride üç ayrı makamdan çocuk çığlıkları… Bebeklerin bir derdi olmalı, ama kimse ilgilenmediğine göre, herhalde yok; ben yanılıyorum.

Vagonumuzda bol kirli hava, bol gürültü vardı. TCDD’deki gizli işsizimiz, elde süpürge-faraş, yeri yeniden süpürmeye başlamıştı. Kimsenin, hiçbir şeye ses çıkarma özgürlüğü apaçık. Ben de, birkaç başka kişi gibi, bize kalan özgürlüğü kullandım; kendimi yemekli vagona attım. Orada, roman kişileri yerine gerçek hayattaki dostlarımla karşılaştım. Aradan geçen zamanın o kadar sarsıcılığına karşın, dostlarım neşeli sorgulayışlarından bir şey kaybetmemişlerdi. Belki asıl Kardelen onlardı.’

Ankara’da 1940’ların Hacettepe’sini ve civarını, yürekten gelen sesini satırlarında işiterek okuduğum, A. Erkan Fişenk’in ‘Bir Sokağın Hikâyeleri’ adlı kitabında, Hamamönü’den
Tandoğan’a demiryolundan yaya gitmenin nasıl bir şey olduğunu anlatması…

‘Bahçede babamın pantolonunu ütüleyen annem;
- Koş,dedi. Hemen ağabeyini çağır. Çabuk buraya gelsin. Bir iki dakika sonra ağabeyimle birlikte annemin yanında idik. Annem babamın pantolonunu ütülerken, pantolonun ceplerini boşaltmış bu sırada yere düşen bir yığın renkli kupon dikkatini çekmişti. Bunların ne olduğunu en iyi ağabeyim bilirdi.
- Bunlar Fişek fabrikasının Tandoğan’daki Tüketim Kooperatifinin fişleri dedi ağabeyim. Kocaman bir bakkal düşün anne. Orada para değil bu fişler geçiyor.
……………………………..
…………………………………
…………………………..

Ertesi gün evde bulabildiğimiz ne kadar tencere, file ve torba varsa yanımıza aldık. Hiç paramız olmadığı için Tandoğan’a demir yolundan yürüyerek gidecek ve yine demir yolundan yürüyerek dönecektik. En kestirme yol bu idi.
………………………
……………………..

Fişlerin hepsini kullandık. Taşıyabileceğimizin iki katı pirinç, un, şeker, makarna, yağ ve peynir almıştık. Çok güçlü olan ağabeyim bütün torba ve fileleri boynuna ve sırtına bağladı. Ellerinde peynir tenceresi ve makarnalar vardı. İçinde Vita yağı olan fileye oturtulmuş en büyük tencereyi de bana verdi. Bir saatte geldiğimiz Tandoğan’dan eve ancak iki saatte, her yüz adımda bir mola vererek döndük..’

Bir zamanlar Ankaralıların pek rağbet ettikleri Gençlik Parkı’ndaki çocuklar için tasarlanmış olan küçük trenin Eskişehir Cer Atölyesinde yapılmış olması.

Kayaş ile Sincan arasındaki banliyö treni. Bir zamanlar Sıhhiye’den binildiğinde, bu şehrin, sakinlerine doğuya yönünde Kayaş’a, batı yönünde ise Atatürk Orman Çiftliği’ne pikniğe gidebilme olanağı sunabilmesi…

Banliyö treninin iki ay önce durdurulması. Daha iyi bir hizmet için durdurulmuş olduğunun söylenmesi. Buna çok inanılmaması.

Hızlı trenlerin gelmesi. Hızlı tren seferlerinin yeterli deneme yapılmadan başlatılması sonucu kaza olması. Ve herşey gibi çabuk unutulması.


Hızlı trenlerle Eskişehir ve Konya’nın Ankara’ya kapı komşusu yapılması. Bu işin Ankaralı gezginlerin hoşuna gitmesi.


Babaları demiryolu çalışanı olan iki gencin hızlı trende tanışıp hızlı trende evlenmesi.

Hızlı trenin doğuya sefer yapabilmesi için alt yapı çalışmalarına hızla başlanması.

Hızlı trenler için yeni gar gerekecek mantığıyla Ankara Garı’nın zarar göreceği endişesi...

Ankara garı'nın uyanık bir müteşebbis tarafından otele ve lokantaya dönüşmesi endişesi...

Hatta öngörüsü...

Mimarlar Odasının mücadelesi.

Bu yazının veda zamanının, Edip Cansever’den, ‘Mendilimde Kan Sesleri’nden birkaç dize ile gelmesi;

‘Bilmezlikten gelme Ahmet Abi
Umudu dürt
Umutsuzluğu yatıştır
Diyeceğim şu ki
Yok olan bir şeylere benzerdi o zaman trenler’

DEV KİTAP YOLA ÇIKIYOR

·













Umudun Büyük Kitabı Yola Çıkıyor















ÇOCUKLARIMIZDAN ÖĞRENİYORUZ
HAKLARIMIZ

İÇİNDEKİLER
HAKLARIMIZ;https://hakukabenimhaklarim.blogspot.com.tr/p/our-rights-as-children.html
1.BİZ ÇOCUKLARIN HAKLARI
Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
2.TÜM İNSANLARIN HAKLARI
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
3.ANNELERİN, TEYZELERİN, NİNELERİN, ABLALARIN - TÜM KADINLARIN VE KIZ ÇOCUKLARININ HAKLARI
Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan kaldırılması Uluslararası Sözleşmesi
4.ENGELLİ HAKLARI BİLDİRGESİ
5.NİNELERİN DEDELERİN HAKLARI
Birleşmiş Milletler Tarafından hazırlanan yaşlı İlkeleri
6.YAYA HAKLARI BİLDİRGESİ
7.AVRUPA KENTLİ HAKLARI BİLDİRGESİ
8.HAYVAN HAKLARI BİLDİRGESİ
9.BİR KIZILDERİLİ AMCANIN MEKTUBU
( Çevre bildirge ve anlaşmaları yerine kullanılmıştır

çocuklar için değilse kimin için
Perşembe, Temmuz 28, 2011

https://hakukabenimhaklarim.blogspot.com.tr/p/benim-haklarim-madde-1-ben-cocugum.html
https://hakukabenimhaklarim.blogspot.com.tr/p/diritti-dei-bambini-spiegati-ai-bambin.html
https://hakukabenimhaklarim.blogspot.com.tr/p/los-derechos-de-nosotros-los-ninos.htmlhttps://hakukabenimhaklarim.blogspot.com.tr/p/our-rights-as-children.html

"Aşkın ve Hayatın Şehri Ankara"

Kitap: Bir Aşk, Bir Hayat Bir Şehir,

Bir Aşk, Bir Hayat, Bir Şehir, Yazan: Güven Tunç, Dipnot Yayınevi
Güven Tunç’un yaptığı, olağanüstü, harika bir iş var: Ankara’nın
eski esnaflarıyla, dükkan sahipleriyle, hatta bazı eski dükkan
çalışanlarıyla, belirli bir sistematik içinde görüşmüş ve bu
görüşmeleri yayınlamış. Ankara için, bundan daha hoş ve değerli
bir katkıyı düşünmek bile zor. Görüşülen esnaf arasında ne tür iş
yerleri/ iş kolları var? Tavukçu Lokantası, Boğaziçi Lokantası, Ayhan
Mağazası, Baykal Mağazası, Piknik, bozacılar, berber dükkanları,
örücüler, ipekçiler, sinemacılar, tiyatrocular, sendikacılar, Ankara’nın
eski sakinleri, herkes var konuşulanların arasında… Güven Tunç
bu çalışmayı neden yaptığını şöyle açıklıyor: “Çünkü kalbim
kanıyor, çünkü hayatın gelip tıkandığı noktayı çözemiyorum.
Çünkü asi çocuklar gibi sokaklarında şarkılar söylediğimiz bu
şehrin, insanların, yaşantıların, acısıyla tatlısıyla bir zamanlar ne
kadar sahici olduğunu anımsamaya ihtiyacım var.” … “Ankara’yı
bir vitrinin camından her gün izleyenlerle çıkıyorum yola. Sonlara
doğru, başka Ankaralılar da katılıyor.” Sevdiği bu kenti anlattırıyor
Güven Tunç ve esnafının, insanlarının, bu kenti neden sevdiklerini,
bize göstermek istiyor. *Sadece materyali toplamış ve yayınlamış
ama kendi bu materyal üzerine, pek bir şey söylemek istememiş.
Buradaki insanların söylediklerine bakıldığında, bir önceki kuşağın
gözünden, (bu büyük bir genellikle idealize edilmiş bir Ankara
imajı olsa bile) kentin o döneme ait imgesi/ temel özellikleri ile
ilgili, bireysel olarak başlayan ve toplumsal olarak yaygınlaşan bir
beklentinin varlığı sezilebiliyor.
Esnaf anlatılarına göre 1950-60’lar Anakarası adeta, masumiyet
çağının yaşandığı bir dönem gibi… Hemen hemen herkes ağız
birliği etmişçesine, kentin geçmişinden böyle bahsediyor. Bu yıllar,
Ankara’nın başkent olmasından yaklaşık çeyrek yüzyıl sonrasıdır
ve bu dönem, çok yoğun yenilenmenin ve modern kent inşasının
olgunluğa ulaştığı dönemidir. Henüz kitlesel bir göç söz konusu
değildir. Görüşmelerden çıkan genel sonuca, şöyle kuşbakışı
bakacak olursak, neler görebiliriz? Durgun, hareketsiz, sakin ve
“kendi başına”, dışarıya oldukça kapalı bir şehir (gerçekten dışarıya
açılan tek pencere, belki de sinemalar). İnsanlar “mazbut”, yumuşak
ve mütevazı, esnaf arasında “yardımlaşama ve irtibat” var, “her şey
muntazam, toplum saygılı”, komşuluk ilişkileri var… Beklenmedik
şeyler, sürprizler yok. Ama riskler, güvenlik sorunları da yok. Ancak
1945’ten sonra, hızlanarak gelmeye başlayan kırsal göç, giderek
göçmen kitlesinin karakterine egemen olmaya başlıyor ve kentsel
mekan, artık sadece “modern” doğrultusunda gelişmiyor. Hatta
bu modern mekan, giderek, diğer mekanın gecekonducu mantığı
(gel-geç, iyi düşünülmemiş, evrensel standartlara uymayan mantık)
içinde boğulmaya başlıyor.
Herkes, bugünün Ankara’sından şikayetçi ve eski Ankara’ya
güzelleme yapıyor. Ama özlenen geçmiş de gerçek bir geçmiş
değil, idealize edilmiş, kurgusal bir geçmiş.
Ankara üzerinde “içeriden” ve insanların belleğinden doğru
düşünmek isteyen insanlar için, bulunmaz bir fırsat Güven Tunç'un kitabı

http://gazetesolfasol.com/media/pdf/Agustos_16_kucuk_format.pdf




ANKARAYI TANIMAK (28.04.2013)


Askeri Tıbbiye Ankara’ya nakledilip de tıp fakültesinin son iki yılını Ankara’da okumasaydım bu kenti iyi tanımak olanağı bulabilir miydim?

İlk işim Türk Dil Kurumu’na gitmek olmuştu. O zamanlar Türk Dil Kurumu Cihan Sokağı’ndaydı. Benim için Ankara demek Nurullah Ataç demekti. Ataç üst kattaki toplantı salonunda çalışırdı. Hem daktiloda yazısını takırdatır, hem de sizinle çene çalardı. Onunla konuşurken kendinizi rahat hissederdiniz, sıkılmazdınız.

Kimi zaman Sıhhiye’den Kızılay’a yürüdüğümüz olurdu. Yol üstünde Özen Pastanesi’nde mola verilir, Ataç, paracıklarına kıyıp birer pasta ısmarlardı.

Benim için Ankara’ya gelmek demek Ahmet Muhip Dıranas’ı görmek demekti. Dıranas, Anafartalar’da Çocuk Esirgeme Kurumu ikinci başkanıydı. Necatibey Caddesi’nden İzmir Caddesi’ne geçilen bir ara sokak vardı. Muhip Bey orada otururdu. O sokağın başındaki kahvede nargile tokurdatmayı severdi.

Cahit Külebi, konservatuvarda baş muavindi. Ataç’la bir gün ona gitmiştik. Ataç, Külebi’yi Türk Dili dergisine Yazı Kurulu üyesi olarak davet etmişti.

Külebi, Ataç’ın odasına gelişini abartılı bir saygıyla karşılamıştı.

Ataç’ın son beş yılında oldukça yakınındaydım. Ankara’yı Ataçsız düşünmek olanaksızdır.

Yalnız Ataçsız mı? Daha nice kültür insanı var ki adı Ankara’yla anılır.


MEKÂN-ZAMAN-İNSAN

Bunları anımsayışımın nedeni Güven Tunç’un Ankara üzerine hazırladığı bir kitabı anlatmak istediğim içindir (Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir: Ankara’nın Mekânları-Zamanları-İnsanları, Dipnot Yayınları, 2011).

Güven Tunç “Bu Kitabın Öyküsü” derken, böyle bir çalışmaya neden giriştiğini anlatmak gereksinimi duyuyor:

“Çünkü kalbim kanıyor. Çünkü hayatın gelip tıkandığı noktayı çözemiyorum. Çünkü asi çocuklar gibi sokaklarında şarkılar söylediğimiz bu şehrin, insanlarının, yaşantıların, acısıyla tatlısıyla, bir zamanlar ne kadar sahici olduğunu anımsamaya ihtiyacım var.”

Güven Tunç, Ankara’yı çok eskilerden bilenleri bulup onlardan öğrenmeye çalışıyor. Böylece Ankara’nın ünlü yerleri, oraların gerçek sahipleri tarafından anlatılıyor. Yazarın görevi onların ağzından bunları derlemek. Derlerken de onların anlatım biçimlerine özen göstermek.

Yazar o dönemlerdeki sevi ilişkilerini de merak ediyormuş. Ama onlar “eski terbiye” insanları oldukları için, “biraz mesafeli” duruyorlar, açıkça yanıt veremiyorlarmış.

Kentlerin de kendine göre bir yaşama serüveni var. O kente kişilik kazandıran insanların anılarımızda yaşadığını görüyoruz.

Yazar bir köşeye çekilip uzaklardan dalgalanan bir sesi dinliyor, o sesi dinleyenleri anımsıyor:

“Hamiyet’in Esenpark’taki mikrofonu bırakıp şarkıya asıldığında, sesinin Sıhhiye’den duyulmasını, insanların durup o sesi dinlemesini gözümün önüne getirebiliyorum.”

Gerçek Ankara’yı anlatmak için kimleri bulmak gerekirdi? Nereleri dolaşmak, o yerlerin kimlerden sorulduğunu öğrenmek gerekirdi?

Ankara derken yalnızca bazı mekânları değil, hangi zaman aralığında, kimleri de aramak gerektiğini saptamalıydı. Çünkü o mekânlar o insanlarla bütünleşiyordu.

Gerçek Ankara’yı onlar öğretecekti bize. Kimler gelmiş geçmiş buralardan? İnsansız Ankara neye yarar! Ankara’yı yaşatan o insanlardı. O insanların gittiği meyhaneler, yeme içme yerleriydi.

Oralarda çalışan insanların ilgisiyle bu ortamları daha kolay anlatmak olanağı var.


BAZI MEKÂNLARDAN BAKINCA

İnkılap Sokak’taki “Tavukçu Lokantası”nda garsonluk yapan İsmail Poyraz anlatıyor:

“Bir zamanlar Ankara demek Ulus demekti. Karpiç bir numaralı lokantaydı. İçkisiz Cumhuriyet Yıldız Lokantası vardı. Bakanlar Kurulu dağılınca Cumhuriyet’e gider, yemeklerini orada yerlerdi.”

Samet Ağaoğlu Posta Caddesi’nde Acemin Meyhanesi’ne gidermiş. Turan Güneş en çok “Tavukçu”da yemek yermiş.

İsmail Poyraz yeniden dünyaya gelse gene garson olmak istermiş. Değişik insanlarla karşılaşıyor, kendini geliştiriyormuş.

Ayhan Sümer, Adalet Ağaoğlu’nun kardeşidir. Ayhan Mağazası, Ziya Gökalp Caddesi’nde ünlü bir mağazadır. Onlar Hatay Sokak’ta otururlardı. Daha nice ünlülerin oturduğu bir sokakta Hatay: Fahir Aksoy, Ahmet Kutsi Tecer, Refik Ahmet Sevengil, Azra Çaplı, Fehmi Tokay, Sevgi Soysal o sokağın insanlarıydı.

Flamingo Pastanesi’nin sahibi Dursun Ali Kuluhan ile Boğaziçi Lokantası’nın sahibi Halil İbrahim Boyacıoğlu kendi dönemlerinin Ankara’sını anlatıyorlar.

Ankara’ya bir berber salonundan da bakılabilir. Mithatpaşa Berber Salonu sahibi Salih Atakan dönemin sinemalarını anlatıyor. Evlenmiş, üç çocuğu olmuş, oğlunu Amerika’ya göndermiş. Otuz yıldır tıraş olmaya gelen müşterileri var.

Ankara kendi halinde bir yaşama serüveni sürdürürken unutulmaz olaylar oluyor. Bunlardan biri Ulus’a bir uçağın düşmesi. Kaldırımdaki ayakkabı boyacıları kömür kesilmiş.

Ankara’nın sesini duyurur diye berberlere geniş yer ayrılmış. Ama sıradan insanların da kendine özgü bir sesi var. Örücü Arif (Arif Güngör) de bunlardan biri.

Sokakların adı değişiyor, yapılar yeni bir biçim alıyor. Giderek Ankara kendini yenileştiriyor. Türk filmleri beğeni kazanıyor.

Bir yandan yıllar geçiyor, yıllarla birlikte nice insanlar da gelip geçiyor. Herkesin kendince bildiği, kendince anlattığı bir Ankara var.

Kamil Ateşoğulları diyor ki:

“Ankara’ya geldiğim yıllarda, 1960’larda ve 1970’lerde, daha farklı bir Ankara vardı. Coğrafyası, binaları, mekânları ve kültürel yaşamıyla başka bir Ankara.

O zamanlar Neşet Ertaş Kör İzzet’in kahvesinde dururdu ve arayanlar onu orada bulup düğünlere götürürlerdi.”

Ankara’nın özel tarihinde kimlerin yeri yoktu ki:

“Erdal Öz’ün Sergi Kitabevi bulvarda, Büyük Sinema’nın üst katındaydı.”

“Mehmed Kemal, bulvar üzerinde Kalem adında bir restaurant açmıştı. Ruhi Su oraya gelirdi.”

“O dönemde Ankara’da çok sayıda özel tiyatro vardı. O tiyatroları yaşatacak da tiyatro seyircisi.”


KENTİN KİŞİLİĞİ OLAN YERLER

Zaman geçiyor. Ankara yeniden yapılanıyor. Bildiğimiz yerler yeni bir oluşum içinde değişiyor. Alıştığımız yerleri tanımaz oluyoruz.

Herhangi bir Ankaralı bildiği yerlerin değiştiğini görünce şaşırabilir. Ama o değişikliğe de alışmaya çalıyor:

“Radyoevi karşısında Toptancı Hali vardı. Bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın olduğu yerdeydi. Bugünkü Adliye’nin olduğu yer siloydu. İstasyonda tekerlekleri lastikli faytonlar vardı.”

Kimi oluşumlar yavaşça değişiyor. İnsan önemli değişimlerin ayrımına bile varmıyor. Uzak illerden, ilçelerden Ankara’ya geliyor, yaşayan Ankara’ya kendinden de bir şeyler katıyor.

Yusuf Yıldırım gibi bir sendikacı yargıyla uğraşmaktan bıkmıyor. Üstelik yaşlı annesi, “Deh Deh, karyağdı yazilere, çöl kaldı kirli tazilere, bunlar da benim oğluma ceza kesecekler” diyecek kadar yiğit bir davranış içinde, oğlunun yanında yer alıyordu.

Ankara her insanın ayrı sorunuyla uğultulu bir kent. Yürüyenlerin durumundan içlerindeki değişimin ayrımına varabilir misiniz? O uğultudan bir başka Ankara çıkarabilir misiniz?

Kimbilir hangi uzaklardan bir kente gelirsiniz. Orada yeni bir düzen kuracaksınız. O düzen kente de kişilik kazandıracaktır.

“Akman Boza” Ankara’yla bütünleşen bir içecek. Ulus İşhanı’nda onu bilmeyen yok. Vahap Akman ile Muharrem Akman kardeşler Üsküp’ten gelmiş, Akman Boza ve Pasta Salonu’nu açmışlar. “Akman Boza” Ankara’ya ayrı bir kişilik kazandırmış.

Orada boza içmeye gelen öyle ünlüler var ki, onların bozayla bütünleşen özellikleri Ankara’nın özelliği haline gelmiştir. Onlar “Arnavut mertlikleri sayesinde çok büyük bir çevre edinmişlerdir.”

Demek bir “Akman Boza” Ankara’nın simgesi haline gelebiliyor.

Numan Akman üşenmemiş oraya gelen ünlüleri sayıyor. Tiyatro sanatçıları, edebiyatçılar, siyasetçiler hep “Akman Boza”ya gelenler arasındadır.

Yetmiş yılı aşkın yaşayan bir kurum artık o kentin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.


BİR ZAMANLAR ANKARA

“Bir Zamanlar Ankara” demek kolay. Kentin dokusuna girmesini bilen insan için nice bilinmeyeni öğrenmek gerekir.

Ama çoğu zaman bir kentte yaşadığımızın ayrımında bile değiliz. Kendi serüvenimizi sürüklerken Ankara’yı içinden tanımıyoruz.

Herkesin kendine göre bir Ankara’sı var. O Ankara’da tanıdığı insanlarla bütünleşen bir zamanı var. O kentte yaşadıkları sürece öyle yerler edinmişler ki onlarsız Ankara olmaz. Öyle insanlar tanımışlar ki onlarsız Ankara olmaz.

Güven Tunç’un Ankara’sını okurken insan ister istemez kendi Ankara’sına dalıyor.

Nasıl bir kentte yaşadığımızın bilincinde miyiz? O kentin bize neler kazandırdığının bilincinde miyiz? Bizden de o kente geçen bir şeyler yok mu?

“Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir” Ankara’ya, birtakım insanlara coşkuyla bakmayı kolaylaştıracak bir kitap.

Yaşadığı zaman insana bir düş gibi geliyor. Yılların ötesinden nice tanıdıklarını anımsarken, sanki bir öykü kahramanıymış gibi onları anımsıyor.

Zaman bir düş gibi geçecek. Ankara’yı yaşatan nice insan göçüp gidecek. Ankara gölgeli anılarla kendine özgü yaşama serüvenini sürdürecek...


Bu sayfayla iletişim kurabilmek için dergilerinizi ve kitaplarınızı aşağıdaki adrese gönderiniz:

Mustafa Şerif Onaran
Hekimköy Sitesi Ümitköy-Ank.
Cumhuriyet

Bu yazıdan yaklaşık üç buçuk hafta sonra, 22 Mayıs'ta Mustafa Şerif Onaran Hocayı kaybettik.

Bir düzeltme; İsmail Poyraz "Tavukçu" Lokantasının garsonu değil sahibidir.






·





Hürriyet Gazetesi Ankara Eki - ESRA KAYA "Behzat Ç. dizisiyle başlayan Aşk Tesadüfleri Sever filmiyle esmeye devam eden Ankara rüzgarı son olarak yazar Güven Tunç’un Ankara’yı anlatan “Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir” kitabıyla taçlandı."
Ankara’nın geçmişten günümüze bütün mekanlarını, zamanlarını ve insanlarını konu alan kitap Dipnot Yayınlarından çıktı. Bir zamanların Ankara’sını konu alan kitapta öncesinde Ulus’un, Hisar’ın, Anafartalar Caddesi’nin, Samanpazarı’nın, Dörtyol ve Cebeci’nin sonrasında Sıhhiye’nin, Yenişehir’in, Kızılay’ın en sonunda da Yenimahalle’nin Kavaklıdere’nin ve Cinnah’ın hikayesi anlatılıyor. Bugünkü Ankaralılara isimleri belki de hiç tanıdık gelmeyen, Palabıyığın Meyhanesi, Arnavudun Lokantası, Kürdün Mey­hanesi, Acemin Bahçesi, Madamın Yeri gibi birçok anıya şahitlik etmiş mekanlarda zaman yolculuğuna çıkılıyor. Yazar Tunç, kitaba ilişkin küçük ipuçları verirken, şunları söylüyor: Başkent’in sinemaları “Hamiyet’in, Samanpazarı Esenpark’da mikrofonu bırakıp şarkıya asılmasını ve Sıhhiye’deki insanların nasıl bir duygu yoğunluğu içinde durup bu sese kulak kesilmesini hayal ede­biliyor muyuz? O zamanlar Ankara, akasyalar ve sinemalar demek. Küçücük bir bölgeye kaç sinema sığar? Yıldırım Beyazıt Meydanı’nda Emek, Atlas ve Nur; Çalışkan­lar’ın Samsun Asfaltı’na bakan yönünde Sefa; Aydınlıkevler’de Cici ve Doğan; Kavacık Subayevleri’ndeki Çamlık’ta Erdem; Dışkapı’da Yaman; Yenidoğan’da Zafer ve Yüksel sinemaları yer alıyor. Bu sinemalarda ayrıca konserler de düzenleniyor. Hatay Sokak çok güzel bir sokak. Mimar Kemal İlkokulu’ndan başlayıp Selanik Caddesi’nin köşesinde biten bu kısacık so­kaktan, Türk edebiyatı ve sanatına damgasını vuracak kaç sanatçı çıkabilir? Ankara’nın hikayesi bu. İçinde; çevresinde piknik yapılan, balık tutulan, kıyılarında kuş seslerinin dinmediği o güzel derelerin yer aldığı bir şehrin hikayesi.” Hürriyet Gazetesi Ankara Eki - ESRA KAYA



"Ankara; 1920'lerden Behzat Ç'ye"

Funda Şenol Cantek - Radikal Kitap Eki

Güven Tunç'un kitabı, hafızası olmayan bir şehrin kaydını tutarken, o şehre kimliğini veren kurumların sahiplerinin, o şehri karşılıksız seven ama sevmek için sebepleri olanların hikâyelerini anlatıyor
Ankara: 1920'lerden Behzat Ç.'ye
FUNDA ŞENOL CANTEK Arşivi

Orta Anadolu’nun mütevazı kasabası Ankara, başkent Ankara olalı beri sıkletine denk olmayan, güçlü, kıyıcı ve caydırıcı bir rakiple kıyaslanagelmiştir. Bir ayağı Asya’ya, öbür ayağı Avrupa’ya basan, alemin gözbebeği, ‘medeniyet beşiği’ İstanbul’la. Rakip bu kadar güçlü, dolayısıyla rekabet bu kadar haksız olunca, ‘Ankaralı’ olan da, Ankara’da yaşamak zorunda kalan da, bu acıklı mekansal mahrumiyeti meşrulaştıracak bahaneler aramaya sevkedilmiştir. Erken Cumhuriyet döneminde, tartışma götürmeyeceğine inanılan bahane, İmparatorluk terekesine sırt çevirme yürekliliğini göstererek bozkırda bir ulus inşa etmek amacıyla şehre yerleşmenin gururudur. Mahrumiyet bölgesinde yaşıyor olmak, perhizcilerin kahramanlık hikayelerini cilalar. Ne yol vardır, ne iz. Başını sokacak ev, içecek su, doğru dürüst hizmet veren bir aşevi bile yoktur. Sinema, restoran, bar ise hak getire… Yerli Ankaralı nüfuz edilemeyecek kadar yabanidir. Erken Cumhuriyet dönemi edebiyatı, kurucu seçkinlerin anıları, anekdotlar hep bunu söyler. Görev duygusuyla Ankara’ya yerleşenler trenlere doluşup İstanbul’a dönünce geride kalan şehir, ‘nezih’ addedilen bir sosyal hayatı olan, dingin, düzenli bir karasal iklim, bir saklı coğrafya gibi algılanmıştır sakinlerince. Kendisini yurt edinenleri yutmayan, sokaklarında kaybolunmayacak, tam tersine bir evin odalarında dolaşır gibi dolaşılacak, ‘herkesin yerini bildiği’ ve ‘her yerin herkesçe bilindiği’ bir şehirdir Ankara. Mekânsal organizasyonu değişse de, bu özelliği bugün de pek değişmemiştir. Hâlâ Ankara’da yaşıyor olmanın güncel bahanesi, hatta özrüdür bu haddini bilme hali, bu tanışıklık hissi ve bu konfor.

Şehre aşkla bağlı olanlar
‘Cumhuriyet çocukları’nın özlemle andıkları, Riyaset-i Cumhur Orkestrası konserinden çıkan tuvaletli ve papyonlu çiftlerin Süreyya Pavyon’da dans ettikleri; Piknik’te içilen Arjantin biranın çakırkeyifliğiyle Özen Pastanesi’nin sokağa taşan masalarına oturulup bahar havasının tadının çıkarıldığı günler geride kalmıştır çoktan. Ama başkent Ankara hala, ulaşımın rahatlığının avantaj, dostluğun sığınak olduğu bir kocaman evdir. Sokakta gönül çelen az bir şey varsa, o da kalmamıştır artık. Ne Çubuk Barajı’nda sandal sefası, ne de Gençlik Parkı’nda aile matinesi. Hatta bu büyükşehir, kadimleşen büyükşehir belediye başkanı eliyle çevre sorununun bir parçası haline getirilmiş, sakinlerinin yaşam kalitesini düşüren dışsal bir etken olarak görülmeye de başlanmıştır.
Son yıllarda Ankara’ya yönelik medya ilgisi, diziler, filmler ve kitaplarla dikkat çekici hale geldi. Haliyle bunların arasında öne çıkan Gökçek Ankarası’nın başrolü paylaştığı Behzat Ç., Ankara’yı sevmek için bahaneye veya özre ihtiyacı olmayanların duygularına tercüman olduğu için de çok sevildi. Güven Tunç’un hazırladığı ‘Bir Aşk, Bir Hayat, Bir Şehir’, Ankara’nın 1920’lerden Behzat Ç.’ye kadar olan serüvenini, o süreci yaşayanların diliyle anlatıyor. Daha önce Figen Özbay ile birlikte ‘Şehrin Zulası’ adıyla bir Ankara kalesi kitabı hazırlayan Güven Tunç, Ankara’nın mekânları, zamanları ve insanlarını aramaya çıkmış bu kitapta. Aradığını bulmak için Ankara’nın marka olmuş ticarethanelerinin kurucularıyla da konuşmuş. Bunun yanında, en eski Ankara semtlerinin sakinleriyle, küçük esnafla, sokakların tanıdık simalarıyla görüşmeler yapmış. Görüşülen herkes adeta aşkla bağlı olduğu için bu şehre hâlâ, kitabın adı da ‘Bir Aşk, Bir Hayat, Bir Şehir’ olmuş.
Tunç, çocukluğunun Ankarasının izini aramak için yola çıktığını belirtiyor kitabın girişinde: “Çocukluğumdaki gibi, şehir tanımına uygun; mahallenin, her mahallede okulun, çocuk parklarının, sağlık ocağının, yazlık kışlık mahalle sinemalarının, özgür çocukların, elmaları çalınacak bahçeli evlerin, o evlerdeki huysuz ve tatlı ihtiyarların, yaz akşamları sokağa yayılan kızartma kokularının, kahkahaların olduğu bir şehir ararken, onların anlattıklarında çok daha iyi ve güzel bir Ankara buluyorum.”
Tunç’un nostaljiyle yüklü romantik arayışı, istisnasız, her görüşmesinde aynı karşılığı buluyor. Akman Pastanesi’nin sahibi Numan Akman, Tavukçu’nun sahibi İsmail Poyraz, Boğaziçi Lokantası’nın sahibi Halil İbrahim Boyacıoğlu, Nergiz, Menekşe ve Kavaklıdere sinemalarının sahibi Ayhan Nergiz, Net Piknik’in sahibi Eren Önat, Yenişehir sakinleri ve diğerleri bu nostaljik yolculuğun duygusal yükünü ağırlaştırıyorlar. Şehrin “altın çağı”nı yaşama şansına sahip olduklarını söyleyen anlatıcılar, bir yandan da yitirilen masal ülkesi için yas tutuyorlar. Anlatıcıların bir bölümü, daha küçük yerlerden ve zor yaşam koşullarından gelerek sonradan Ankaralı olmuş kişiler. Onların geldikleri şehirlere kıyasla, başkentin yıllar önceki görünümü, yıldızların yere indiği bir ütopya haliyle. Dışlanmamış, yenik düşmemişler geldiklerinde. Doyduğun yer vatanındır, sözüne de ihanet etmiyorlar bu sebeple. Hemen hemen her anlatıcı, Numan Akman’ın ifadesiyle, “Küçüğün küçük, büyüğün büyük olduğunu bildiği” yıllara özlem duyuyor. Yenişehir sakinlerinden Nil Öget, “Bu şehirde bana kendimi özel hissettirecek pek bir şey kalmadı. Eskiden seçilirdik. Baleye, resme kabiliyeti olan giderdi. Şimdi herkes her yerde” sözleriyle ifade ettiği yenilmişlik hissine tercüman oluyor.

Şehrin havası özgür kılar
Ankara’yı İstanbul karşısında güçlü ve farklı kılan son koz, ‘seçilir olma’ imkânı da ortadan kalkınca, geçmişin ipine sarılmaktan başka seçenek kalmıyor Ankaralılar için. ‘Şehrin havası özgür kılar’ sözünün işaret ettiği, kalabalığa karışıp herhangi biri olma imkânı, Ankara büyükşehir olmaya doğru hamle ettikçe, kaçınılmaz son olarak beliriyor. Bu da seçilir oldukları o tenha günlerin anısıyla yaşayanları ürkütüyor, bedbinliğe sevkediyor. Kitapta kendi Ankaralarını esrime hissiyle anlatan eski Ankaralılar, anlatılarını güncele bağlarken, bedbinliklerinin altını bu yüzden çiziyorlar.
Tunç’un kitabı, hafızası olmayan bir şehrin kaydını tutarken, o şehre kimliğini veren kurumların sahiplerinin, o şehri karşılıksız ve bahanesiz seven ama sevmek için sebepleri olanların hikayelerini anlatıyor. Bir yandan, eski kuşağa ‘Neydi o günler?’ dedirtiyor, öte yandan da, şehrin hafızasını tazelemek isteyen araştırmacılara malzeme sunuyor.






aşkın ve hayatın şehri
BİR AŞK, BİR HAYAT,
BİR ŞEHİR

"Umudun, akasyaların, sinemaların şehri; Ankara"
Evrensel Gazetesi Ankara Eki - Derya Kaya

“Bu bir Ankara kitabı olduğu kadar Ankaralılar kitabı da oluyor. Belki daha çok onların. kibar, mütevazı ve çalışkan insanların kitabı” diyor Güven Tunç kitabı için. Dipnot Yayınevi’nden Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir-Ankara’nın Mekanları, Zamanları-İnsanları ismiyle çıkan kitapta bir zamanların Ankarası’nın hikayeleri var. Tunç, Ankara’nın eski sakinlerini, özellikle terk edip gitmemiş olanlarını bir araya getirmiş kitabında. Ulus’un, Anafartalar Caddesi’nin, Samanpazarı’nın, Dörtyol ve Cebeci’nin sonrasında Yenişehir’in, Kızılay’ın, Kavaklıdere’nin ve Cinnah’ın hikayelerini yaşayanları anlatıyor.

Ankara’nın ilk yürüyen merdiveninin Ulus Anafartalar Çarşısında açılışından, 1956’da Bentderesi’nin taşmasıyla oluşan sele, Von Papen olayından uçak kazasına, 27 Mayıs Darbesine, Sendikalar Yasası’nın çıkarılması için işçilerin Meclisi kuşatmasına kadar Ankara’nın birçok iz bırakan olayını dönemin tanıkları kendi hikayeleriyle anlatıyorlar. Kitapta birçok bürokratı, sanatçıyı, milletvekilini ağırlamış Çiçek Lokantası’ndan Flamingo Pastanesi’ne, Baykal Mağazası’ndan İpekçi Cemal’e hepsinin hikayeleri var. “Hacettepe’de adam keserler, sakın gitmeyin” diye korkutulan da, Hacettepe’de elektrik direğine adam bağlayan da kitapta yer alıyor.

‘ULUS ANKARA’NIN EN GÖZDE SEMTİYDİ’

O dönemler Ulus’un, Ankara’nın en hareketli gözde semti olduğu yıllar. Mağazalar, lokantalar, eğlence yerlerinin önemli kısmı Ulus’ta. Palabıyığın Meyhanesi, Arnavudun Lokantası, Kürdün Meyhanesi, Acemin Bahçesi, Madamın Yeri gibi isimler bugün belki kimseye tanıdık gelmiyor ama o dönemin Ankaralıları için hepsinin yeri ayrı. O dönem Ankara’nın eğlence merkezleri Gençlik Parkı, Atatürk Orman Çiftliği, Papazın Bağı, Şaraphane, gençlerin de uğrak yerleri. Kitap, bugünün Ankaralılarını hiç gitmedikleri belki de hiç duymadıkları yerlerde bir zaman yolculuğuna çıkarıyor. Bugün anlamını yitirmiş yerlerin, o dönemin Ankaralılarının hayatında hepsinin ayrı bir hikayesi var. “Etlik eskilerde bağlık bahçelik bir yer, bağlarda her türlü meyve yetişiyor, meyvelerin tadına doyum olmazdı” diyor o dönemin tanıkları.

SİNEMA VE TİYATRO ANKARALILAR İÇİN VAZGEÇİLMEZDİ

Mimar Kemal İlkokulundan başlayıp Selanik Caddesi’nin köşesinde biten kısacık Hatay Sokak, Türk edebiyatı ve sanatına damgasını vurmuş Adalet Ağaoğlu, Ahmet Kutsi Tecer, Burhan Doğançay, Fahri Aksoy ve daha başkalarına ev sahipliği yapıyor.

Devlet Tiyatrolarında Kral Lear ile Cüneyt Gökçer, “Kiss me Kate” ile Ayten Gökçer, Ankara Sanat Tiyatrosunda “Bir Delinin Hatıra Defteri”yle Genco Erkal, Meydan Sahnesinde Kartal Tibet, Sanat Severler Kulübünde Nevra Serezli ve daha nice sanatçı Ankaralıların unutulmazları arasında.

Tunç kitabında Ankara için “Umudun, akasyaların ve sinemaların şehri” diyor. Belki şimdi birçok Ankaralı adını bile duymamış olsa da Ankara Sineması, Büyük Sinema, Melek, Ulus, Emek, Atlas Sinemaları ve daha niceleri o dönem Ankaralılar için büyük anlam taşıyor.

Kitap mekanlarıyla, sokaklarıyla o dönemin insanlarının yaşanmışlıklarını, hayata ve insanlara karşı duruşlarını, anlayışlarını konu ediyor. Yazarının da dediği gibi içinde, çevresinde piknik yapılan, balık tutulan, kıyılarında kuş seslerinin dinmediği o güzel derelerin yer aldığı bir güzel şehrin hikayesini anlatıyor. (Ankara/EVRENSEL)




CUMHURİYET ANKARA EKİ

1 Haziran 2011 Çarşamba

Bir Ankara ve Ankaralılar Kitabı: ‘Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir’

Güven Tunç’un “Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir” kitabı; “Ankara’nın mekânları, zamanları, insanları”na ve “bir zamanların Ankarası’na” bir anmalık. Kızılay’ın akasya ağaçlarıyla dolu, Kurtuluş Parkı’nın fidanlık olduğu, Dikmen’de at koşturulan günleri anlatan Ankara sakinlerinden naif, kalender, sıcak sesler...
http://tureykose.blogspot.com/2011/06/bir-ankara-ve-ankarallar-kitab-bir-ask.html

“Ankara’nın en çok nesini seviyorsunuz” sorusuna “İstanbul’a dönüşünü” yanıtını veren Yahya Kemal’e inat bu kentte yaşamaktan mutlu olanlar var. Güven Tunç, eski Ankaralı dostlarıyla birlikte “umudun, akasyaların ve sinemaların, medeni insanların, pırıl pırıl derelerin şehri”ne götürüyor okuru. Adı Tavukçu Lokantası’yla özdeşleşmiş İsmail Poyraz, Ayhan Sümer (Ayhan mağazası), Dursun Ali Kuluhan (Flamingo pastanesi), Salih Atakan (Mithatpaşa Berber Salonu), İlhami Baykaler (Baykal mağazası), Eren Önat (Net Piknik), Mustafa Bağışlar (Berber salonu), Arif Güngör (Örücü Arif), Cemalettin Tatlı (İpekçi Cemal), Ayhan Nergiz (Nergiz, Menekşe ve Kavaklıdere sinemaları), Göker Zafer (Nergiz, Menekşe sinemaları), Numan Akman ile Alper Akman (Akman Boza ve Pasta Salonu), Yenişehir sakinleri Asuman Emre, Nil Öğet ve Ünal Tanıl, AST çalışanı Tekin Yücelbalkan, sendikacı Yusuf Yıldırım ve eski Ankara milletvekili Kamil Ateşoğlulları “kendi Ankaralarını” anlatıyor. “Hatır senediyle” esnaflık yaptıkları, sokaklarında âşık oldukları, tiyatro salonlarını doldurdukları, meyhanelerinde kadeh tokuşturdukları başkenti...
Ayhan Sümer “Ankara bir umuttu. Yoktan var edilmiş bir şehrin mucizesindeki umut” diyor ve kentin bugünkü halinden duyduğu üzüntüyü “Başta Türkiye ve başka Ankara olmadığına inanıyorum” diye anlatıyor. Dursun Ali Kuluhan, “Hamiyet’in Esenpark’ta mikrofonu bırakıp şarkıya asıldığında, sesinin Sıhhiye’den duyulmasını, insanların durup o sesi dinlemesini gözüne getirebiliyor” ...Herkesin hemen sınıf atlamaya çalıştığı günümüzde bu eski Ankaralıların yaşama bakışındaki sadelik, kalenderlik dokunaklı geliyor. İsmail Poyraz, “Ben yeniden dünyaya geldim. Bana sorsanız ‘Ne olurdunuz’ Garson olurdum” diyor. Örücü Arif Güngör de, “Ankara’da yaşamaktan ve örücülük yapmaktan memnunum. Bir daha dünyaya gelsem yine örücülük yapardım. Ustam Yusuf Örer bana örnek oldu. Mütevazı oldum. Kanaat ehli oldum” diyor. Alper Akman, 70 yıllık Akman’ın alışveriş merkezlerine neden şubesini açmadıklarını anlatırken “Gitsem maddi olarak çok iyi olabilirdi. Ama şunu tercih ediyorum: Eski müşterinin gözünde eski kalmak” diyebiliyor...
Kamil Ateşoğulları 60’lar, 70’lerin Ankarası’nı özlüyor: “O zamanlar Neşet Ertaş Kör İzzet’in kahvesinde dururdu ve arayanlar onu orada bulup düğünlere götürülerdi. Bu kahvede 1965 seçimlerinde TİP adına konuşma yapan Sadun Aren’i dinledim. O dönemde Ankara’da çok sayıda özel tiyatro vardı. O tiyatroları yaşatacak da tiyatro seyircisi.”
Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir, Güven Tunç, Dipnot Yayınları, 223 sayfa.

Cumhuriyet Ankara Eki'nde yayımlandı
Türey Köse



1930 YILINDA KURULMUS OLAN TAVUKÇU LOKANTASININ TARIHI Tavukçu Lokantası ve İsmail Poyraz Konunun Kısaca Açıklanması Birinci El Kaynaklar Tavukçu Lokantası ilk olarak 1930 yılında Ulus'ta Arnavut Hüsamettin tarafından kurulmustur. Daha sonra Çiçek Lokantası'nı da açan Arnavut Hüsamettin, Tavukçu'yu Rasit Bey'e devretmistir. 1954 yılına kadar Ulus'ta bulunan lokanta, 1983 yılından beri Inkılap Sokagındaki yerindedir. 1969 yılından beri Ismail Poyraz tarafından isletilen Tavukçu, Ankara denilince akla gelen mekanlardan biri olmustur. Bu ödev çerçevesinde Ankara'nın eski kültürünü hala yasatan yegane mekanlardan biri olan Tavukçu Lokantası ile Rize'den göç ederek Ankara'ya gelmis olan Ismail Poyraz'ın eski Ankara deneyimi anlatılacaktır. Ismail Poyraz Ismail Poyraz, 1935 yılında Rize'de doğdu. İş bulmak amacı ile Rize'den Ankara'ya göç eden Poyraz, 1969'dan beri Tavukçu Lokantası'nı işletmektedir. 1950 yılından beri Ankara'da olan Poyraz, her türlü iş deneyimini yaşadıktan sonra Tavukçu Lokantası ile kemikleşmiş bir kültürün temsilcisi olmuştur. Bizim için İsmail Poyraz 1950'lerin Ankara'sını deneyimleyen Eski bir Ankara'lı olarak Ankara kültürünü simgelemektedir. Güven Tunç'un Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir adlı kitabı Mehmet H. Doğan'ın Tavukçu'da Cemal Süreya ile yediği bir yemeğe dair olan anısı Döneme dair fotoğraflar ile eski Ankara fotoğrafları Tavukçu Lokanta'sının vergi levhası gibi resmi belgeleri Eski müşterilerle röportajlar İkinci El Kaynaklar Rakı Ansiklopedisi isimli kitap Gazete'de Tavukçu'ya dair çıkmış haberler ve köşe yazarlarının Tavukçu'ya ilişkin izlenimleri Göç etmeye neden olan Rize'deki döneme ilişkin kitaplar Merkezin Ulus'tan Kızılay'a geçisi konusunda Ankara'ya ilişkin kitaplar ve özellikle Gültekin Emre'nin Yitik Kent Ankara Kitabı Araştırma Soruları Ismail Poyraz Kimdir? Tavukçu Lokantası nerede, kim tarafından açılmıstır? Poyraz neden Rize'den Ankara'ya göç etmistir? Tavukçu'nun ilk açıldıgı hali ile bugünkü hali arasındaki farklar nedir? Tavukçu Lokantasını özel kılan nedir? Tavukçunun menüsünde ne gibi değişimler olmuştur? Eski Ankara kültürü dendiğinde neden hep Tavukçu'dan bahsedilir? Tesekkur Ederiz
http://prezi.com/ab7sacfwjprp/tavukcu-lokantas/



Cuma, Mart 25, 2011


CUMHURİYET - ÖZGEN ACAR - 7 Ekim 2014

Ankara Kitapları!
“Ankara’nın Dünü” başlıklı yazılarım nedeniyle, bazı okurlar görmediğim Ankara kitaplarını gönderdiler. 1956’ya gelişimden sonra, Ankaralı olmayı yeğlediğim başkent için bu kitaplarda anlatılanların çoğuna, ben de tanık oldum. Tanıklık yaptığım kişilerin çoğu tek tek göçüp gittiler... Belediyeler, kenti daha da güzelleştirmek yerine çirkinleştirdiler... Keşke bu kitapların yeni baskıları yapılsa ve gençler de sayfalar arasında yitip giden Ankara’nın dününü ilk ağızdan öğrenebilseler...

***

Adı: Ankara Tarihi 1-2
Yazarı: Avram Galanti
Yayınevi: Çağlar Yayınları
Sayfa: 303
Bodrum doğumlu, Yahudi, 1943’te Niğde milletvekili, araştırmacı yazar, kitabında başkentin tarihini, coğrafyasını, tarımını, ticaretini, eğitim kurumlarını, dinsel yapılarını, resmi belgelere dayanarak okura sunuyor. İttihat ve Terakki Cemiyeti üyeliğinden sonra 1911’de Kahire’ye giden, dönüşünde Darülfünun’da “Doğu Halklarının Eski Tarihi Kürsüsü’nde” profesörlük de yapan yazar, başkentin geçmişini tarihsel bir dizin olarak belgeleyerek anlatıyor.

***

Adı: Şehrin Zulası - Ankara Kalesi
Yayına Hazırlayan: Tanıl Bora
Yayınevi: İletişim Yayınları
Sayfa: 312
Güven Tunç-Figen Özbay ikilisinin başı çektiği kitabın hazırlanmasına 6 araştırmacının da katkıları gözleniyor. Özellikle “Ankara Kalesi’nin” gelmişi ve geçmişi şöyle irdeleniyor: “Tanpınar’ın söyleyişiyle, ‘Bir iç kale, bütün ümitlerin kendisinde toplandığı son sığınak’tır. Kale, Ankara’da ‘şehir ruhu’nun kurtarılabileceği yerdir; şehrin zulasıdır...” Kalenin bireyleri de görselleri ile kitaba yansıyarak belgelendiriyor.

***

Adı: Bir Aşk Bir Hayat Bir Şehir
Yazarı: Güven Tunç
Yayımlayan: Dipnot Yayınları
Sayfa: 223
Başkentin geçmişte kalan bireylerini tanıtan kitap, Ankara’nın yitik toplumsal yapısını da irdeliyor. Ankara’nın mekânlarında, zamanın etkilediği değişimler gözlemleniyor. Bireylerin anlatımlarını görseller bütünlüyor. Sanki “Ankara’nın son yarım yüzyılı” geri dönüşümlü bir film gibi kurgulanıyor.

ÖNSÖZ "BİR AŞK BİR HAYAT BİR ŞEHİR"

BİR AŞK BİR HAYAT BİR ŞEHİR - ANKARANIN MEKANLARI ZAMANLARI İNSANLARI



Kavafis’in “Bu şehir arkandan gelecektir.” dizesindeki gibi,

her nereye gitsem ardımdan gelen Ankara için…





BU KİTABIN ÖYKÜSÜ

11 Temmuz 2009’da, saat 11 00’de, emekli olduğum ‘Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'ndan çalışma arkadaşım olan Mustafa ile Sakarya Caddesi'nde bulunan, kuzenine ait; "Baydın Terzihanesi”de buluşuyoruz.

"Tavukçu" Lokantasının sahibi İsmail Bey’i, Mustafa tanıyor. Aynı memleketliler.

Terzihaneden çıkıp, Sakarya’nın cumartesi kalabalığının başımızı döndürmesine aldırmayıp, Ziya Gökalp’in bir yakasından, tıkış tıkış arabalar arasından diğer yakasına koşturuyor ve İnkılâp’ın başındaki "Ayhan" Mağazasını geçip, Tavukçu'ya varıyoruz.

Randevusuz gitmişiz. Neyse ki İsmail Bey yerinde. Nevzat Bey ve başkaları da var. Mustafa beni tanıştırıyor. İsmail Bey ve yanındakilere, yazarlarından biri olduğum ; "Şehrin Zulası- Ankara Kalesi" kitabını göstererek yeni çalışmama ilişkin hayalimi açıklıyorum. Sorulara örnek olsun diye de, "Annesinin ona söylediği bir ninniyi" soruyorum.

İsmail Beyin yüzü birden değişiyor.

"Anneli" bir tümceye başlamışken devamını getiremiyor. Gözyaşları sel. Erken kaybedilmiş, çok iyi bir anne için dökülen gözyaşları bunlar.

Karşımdaki birinin gözleri yaşarırsa ben dayanamam, boğazıma bir şeyler gelir tıkanır, gözlerim yanar, dolar, boşalır. Ben de bırakıyorum gitsin.

Mustafa benden beter.

Hep birlikte ağlıyoruz.

İşte böyle başlıyor bu çalışma.

Bu çalışmayı neden yapıyorum? Çünkü kalbim kanıyor. Çünkü hayatın gelip tıkandığı noktayı çözemiyorum. Çünkü asi çocuklar gibi sokaklarında şarkılar söylediğimiz bu şehrin, insanlarının, yaşantıların, acısıyla tatlısıyla, bir zamanlar ne kadar sahici olduğunu anımsamaya ihtiyacım var.

Ankara’yı, eskileri, çok eskileri bilenleri bulup sormaya çalışıyorum. Özellikle Yenişehir’i bilenleri. Ve özellikle terk edip gitmemiş olanları, hâlâ Ankara’da yaşayanları. Sayı bir hayli yüksek. Ne kadar güzel ki hâlâ yüksek. Ben de; Ankara’yı bir vitrin camından her gün her gün izleyenlerle başlıyor ve ağırlıkla onlarla çıkıyorum yola. Sonlara doğru başka Ankaralılar da katılıyor.

Ben soruyorum onlar yanıtlıyor. Onlar anlatıyor ben not tutuyorum.

Görüştüklerimin çoğu erkek ve çoğunun doğum tarihleri, 1930’un rakamları ama hiçbiri delikanlı ruhunu kaybetmemiş. Duruşlarıyla, umutlarıyla bana güç bana şevk veriyorlar. Hanımefendiler ise zaten genç.

Özellikle ses alma cihazı kullanmadığım görüşmelerimizde, bir deftere, onlar söylüyor ben yazıyorum. O kadar incelikle ve noktalı virgüllü konuşmaya dikkat ediyorlar ki, birçok cümle bizzat kendilerinin güzel cümleleri olarak yer alıyor. Bir şey katamıyorum. Aksine o güzel tümcelerinden benim kelime dağarcığı gelişiyor. Öyle durumlar için, öyle sözcükler kullanıyorlar ki, bilmediğime duymadığıma çok hayıflandığım oluyor. Dilde zenginleşiyorum.

Bir örnek olarak, sorduğumda pek de açıklayıcı yanıtlar alamadığımdan, sormaktan vazgeçtiğim bir soru var; “O dönemlerdeki aşkları”. Bu soruma net yanıtlar alamıyorum. Çünkü hem görüşmelerimiz farklı kuşaktan farklı cinsiyetten olsa gerek biraz mesafeli hem zaman gelmiş geçmiş, aşklar acılar küllenmiş hem onlar, “eski terbiye“ denilen, her şeyin bugünkü gibi söze dökülmediği bir geleneğin çocukları. Ancak o dönemdeki gençleri genel anlamda konuşabiliyoruz. Bakışmanın el ele yürümenin bile çok önemli bir olay olduğu o dönemlerde, genç erkeklerin flört davranışlarını, “meslek erbabı” hanımlardan öğrendiği anlatılıyor. Bu ve başka birçok deyim ve birçok tümce dağarcığıma ekleniyor.

Vazgeçtiğim bir başka soru ise “ninniler” oluyor. Çoğu kendisine uyurken söylenen ninniyi hatırlayamıyor. Çünkü bebekler. Nasıl hatırlasınlar? Yanlış bir soru seçtiğimi fark edip çark ediyorum.

Bu çalışma çok yazarlı bir kitap oluyor. Burada, bu kitapta öyküsü, anıları aktarılan her insan, kendi öyküsünü anlatıyor ben sadece derliyorum. Ve görüşme tarihine göre bir sıralama ile bu kitabı oluşturuyorum.

Çalışma için birçok soru hazırlamışım. Söyleşinin kapısını aralamak amacıyla hazırlanmış mütevazı sorular. Gün oluyor tüm soruları soruyorum gün oluyor bırakıyorum, öylesine doğal akıp gidiyor anlatılanlar, sadece not tutuyorum.

Bazen yazmayı bırakıyorum. Sadece iki kişi arasında kalıyor söylenenler. Sır gibi

Bu bir Ankara kitabı olduğu kadar ‘Ankaralılar’ kitabı da oluyor. Belki daha çok onların. Kibar, mütevazı ve çalışkan insanların kitabı.

İnsana ve eğitime pek çok yatırım ve bağış yapan ve bu hizmetlerinden dolayı aday gösterilip TBMM “Üstün Hizmet Ödülü” alan Ayhan Sümer Bey; bu yaptıklarını sorduğumda, “İnsanları yaşadıkları ülkelere yaşadıkları şehirlere bir takım borçları vardır. Sizin bu çalışmanızın temasına uygun değil o nedenle bu konulara girmedik “ diyerek geçiştiriyor.

Çocukluğumdaki gibi, şehir tanımına uygun, mahallelerin, her mahallede, okulun, çocuk parkının, sağlık ocağının, yazlık kışlık mahalle sinemalarının, özgür çocukların, elmaları çalınacak bahçeli evlerin, o evlerdeki huysuz ve tatlı ihtiyarların, yaz akşamları sokağa yayılan kızartma kokularının, kahkahaların olduğu bir şehri ararken onların anlattıklarında çok daha iyi ve güzel bir Ankara buluyorum.

Benim çocukluğumun Ankarası güzel bir şehirdi.

Onların Ankarası çok daha güzel.

Umudun, akasyaların ve sinemaların şehri.

Medeni insanların.

Bir de bugün hayal edemesek bile pırıl pırıl derelerin.

Bugün bozkır şehri dediğimiz Ankara; kıyılarında piknikler yapılan, kuş seslerinin dinmediği, kocaman balıkların tutulduğu, suyundan bir içenin bir daha içtiği o güzel derelerin, çayların şehri.

O zamanın Ankarası; Ulus, Hisar, Anafartalar Caddesi, Samanpazarı, Dörtyol, Cebeci’den oluşuyor. Sonra; Sıhhiye, Yenişehir, Kızılay. Daha sonra Bahçelievler, Yenimahalle Kavaklıdere, Cinnah geliyor.

Şimdiki hali ise tarif edilemez.

Şehrin büyümesine itiraz eden bir kitap değil bu. Ama çirkinleşmeden, tarihi yapıları koruyarak, şehir estetiğine saygı duyularak, öyküleri çiğneyip geçmeden, eskileri incitmeden, kentli haklarını görmezden gelmeden büyümeyi savunan bir kitap.

Eskiye bakınca; Palabıyığın Meyhanesi, Arnavudun Lokantası, Kürdün Meyhanesi, Acemin Bahçesi, Madam’ın Yeri, bugünkü isimlerden çok daha hayattan, insani ve tanıdık geliyor. Sinemaların pastanelerin isimleri de öyle. Onları dinleyince hiç yabancılık çekmiyorum. Sanki oralarda yemek yemiş, bir filme içlenmiş, bir pastanede gizlice buluşmuş gibi hissediyorum.

“Fukara Tahir”i bir kez daha hatırlıyorum.

Kendi bankalarının, işletmelerinin içini boşaltan modern hırsızların pespayeliklerine inat; yakışıklı, çapkın ve chevrolet tutkunu bir gangsteri, "Necdet Elmas”ı öğreniyorum.

“Hamiyet”in, Esenpark’da mikrofonu bırakıp şarkıya asıldığında, sesinin Sıhhiye’den duyulmasını, insanların durup o sesi dinlemesini gözümün önüne getirebiliyorum.

“O yılların Ankara’sında yaşanan en önemli olaylar neydi?” diye sorduğumda, birbirinden habersiz, olarak anlattıkları; “uçak kazası” ve “sel baskını” olaylarını, tüm dramatik örgüsü ve karakterleriyle birebir yaşamış gibi oluyorum.

Bu çalışmada hedef olmamasına karşın anlattıklarında; bugün bir marka yaratmak için boş yere etek dolusu para döken işletmeler için dikkatle bakarlarsa çok büyük öneriler, önemli öğütler, yaşanmışlıklar, duruşlar, anlayışlar ve yüksek bir ahlak görüyorum.

En çok kendim olmak üzere biz Ankaralılara biraz kızıyorum. Kızıyorum, övünerek “AST” demeyi pek sevdiğimiz, Ankara Sanat Tiyatrosu’na en son ne zaman gittik? Ankara Sanat Sevenler Kulübünden, Sanat Sevenler Derneği’ne ondan da Sanat Kurumu’na evrilen bir büyük örgütün nerede ve hangi koşullarda olduğunu biliyor muyuz? Hangi şehir tam ortasında yer alan güzel, kocaman bir parkı bu denli görmezden gelen bir kibire saplanır? Gençlik Parkı’nı bu denli sahipsiz bırakabilir?

Dediğim gibi en çok kendime kızıyorum.

Özetle; Etlik’te bağı olan da bu kitapta yer alıyor, Etlik Bağları’ndan elma çalan da. “Hacettepe’de adam keserler, sakın gitmeyin” diye korkutulan da, Hacettepe’de elektrik direğine adam bağlayan da bu kitapta yer alıyor.

Ve teşekkürlerim;

Tavukçu Lokantasından Nevzat Gülay’a

Yusuf Yıldırım’a ulaşmamı sağlayan, Emekli-Sen başkanı ve üyelerine şükranlarımı sunuyorum.

BU ŞEHİR ARDINDAN GELECEKTİR - ANKARA

http://www.bianet.org/biamag/kitap--2/140758-nereye-gitsem-ardimdan-gelir-ankara#.UEtiWtB3ZpY.facebook

ŞADİYE DÖNÜMCÜ'DEN

"Nereye Gitsem Ardımdan Gelir Ankara"
Güven Tunç'un kitabı yirmi Ankara-Yenişehir sakiniyle tanıştırıyor bizi. Onların yürek ağzıyla anlattıkları sayesinde okuyucu da çıkıyor yola; Ankara'ya ilişkin kendi tanıklığını dahil ederek, bilmediklerini öğrenerek, bildiklerini anımsayarak.

Şadiye DÖNÜMCÜ dosadoster@gmail.com

Sokaklarında asi çocuklar gibi şarkılar söylediği Ankara'nın ve insanlarının bir zamanlarki sahici yaşantılarını anımsamaya ihtiyaç duyunca yola çıkıyor Güven Tunç.** Eski hatta çok eski Ankara'yı -özellikle Yenişehir'i- bilenler, Ankara'yı terkedip gitmemiş olanlar, halen Ankara'yı yaşayanlar, Ankara'yı her gün bir vitrin camından izleyenler de eşlik ediyor bu yolculukta ona.
Soruyor; yaşı 70'in üstündeki delikanlılara ve gencecik hanımefendilere. Verilen yanıtlarda kendi çocukluğundaki her mahallede okul, çocuk parkı, sağlık ocağı, yazlık-kışlık sinemaların bulunduğu; özgür çocukların, elmaları çalınacak bahçeli evlerin, o evlerdeki huysuz ve tatlı ihtiyarların; yaz akşamları sokağa yayılan kızartma kokularının, kahkahaların olduğu Ankara'nın ötesinde çok daha iyi ve güzel bir Ankara bulunca yazıyor; o güzelim kalemiyle.
Sonra kitaplaştırıyor ***. "Bir Aşk Bir Hayat, Bir Şehir: Ankara'nın Mekanları- Zamanları-İnsanları" başlığıyla. Ve sayesinde tanışıyoruz; Ankara-Yenişehir sakini yirmi güzel insanla. Onların yürek ağzıyla anlattıkları sayesinde okuyucu da çıkıyor yola; Ankara'ya ilişkin kendi tanıklığını dahil ederek, bilmediklerini öğrenerek, bildiklerini anımsayarak.
Ankara'nın sahipleri gidince

Yolculuk esnasında İnkilap Sokak'taki Tavukçu Lokantası'nın sahibi İsmail Poyraz "Ben bugüne alışmadım" diyor ve devam ediyor (özetle): "Bu şehir bambaşkaydı. İnsanlık olarak çok gelişmiş, medeni bir şehirdi Ankara. Ulus çok güvenliydi. Gece, kaldığımız hiçbir yeri kilitlediğimizi hatırlamıyorum. Hepimiz yabancıydık, o ya da bu vilayetten gelmiştik ama birbirimizi sever sayardık. Kızılay o zamanlar mütevazıydı. Ankara'da eski hiçbir şey kalmadı. Sahipleri gitti. Çocukları devam etmediler. Kızılay'ı artık eskisi gibi sevmiyorum.
"Üniversite hocaları, tiyatrocular, gazeteciler gelirdi Tavukçu'ya. Belediye Başkanı Vedat Dalokay cumartesi günleri 15 profesörle burada toplanırdı.
"Karadeniz Lokantası'nda çalışırken işçi temsilcisiydim. Patronlar, Allahları var, hiç müdahale etmezdi. İşçiyi bir hafta deneyip evrak ister, sigorta yaptırmadan işe başlatmazdım. Sendika toplantılarını Rüzgarlı'daki bir kahvede yapardık. Orada Ecevit'le çok tartıştım. O tartışmalardan sonra ben solcu oldum. Sendikacılıkta şuna dikkat ettim: Ne sen zarar göreceksin ne yemekler çöpe gidecek."
Bomonti, Karpiç, Süreyya, Esenpark...

"Ankara bir umuttu. Yoktan var edilmiş bir şehrin mucizesindeki umut" diyen Ziya Gökalp Caddesi'ndeki Ayhan mağazasının sahibi Ayhan Sümer devam ediyor (özetle): "9 yaşındayken taşındığımız Hatay Sokak'tan çoğu çocukluk-gençlik arkadaşım pek çok sanatçı-şöhret çıktı: Burhan Doğançay, Fahir Aksoy, Adalet Ağaoğlu (kardeşim), A. Kutsi Tecer, Fehmi Tokay, Altan Öymen, Atila Sav, Ergun Sav, Sevgi Soysal ve diğerleri. Futbol sahamız Ahmetler'deki benzin istasyonunun olduğu yerdi. Topumuzun yukarıdan akan foseptik suyu birikimine kaçması bile oynamaktan vazgeçirtmezdi bizi. Hiç hasta olmazdık. Mimar Kemal'de, Taş Mektep'de, Gazi Lisesi'nde okudum.
"Ankara'nın yeşil olmasında sefaret arazilerinin payı önemlidir. Ankara Palas'ta balolar yapılırdı. Ülke zengin değildi ama herkes şık ve zarifti. Meşrutiyet Caddesi parke taşlı, Cinnah topraktı. Evler bahçeliydi. Gül ve ıhlamur kokardı. Kocatepe Camisi'nin yerinde su deposu vardı. Ulus, ticaret ve sosyal hayat merkeziydi. Dörtyol'da aile çay bahçesi, Samanpazarı'nda Esenpark Gazinosu, Cebeci Çayırı'nda açıkhava sinemaları vardı. Kürdün Meyhanesi, Beyaz Rus Baba Karpiç'in işlettiği Karpiç, Süreyya- Gar gazinoları, akşam üzeri oda müziği yapılan İzmir Caddesi'ndeki Kutlu Pastanesi, Gaz fabrikasının yerinde söğüt ağaçlarının altında Dario Moreno şarkılarıyla bira içilen Bomonti, Sakarya'da Missuri lokantası, SSK rant binasının olduğu yerde Can Yücel'in müdavimi olduğu Buket Lokantası, fiks menü uygulamasını başlatan Kent Oteli, Meşrutiyet'te İntim Gece Kulübü, İzmir Caddesi'nde Gül Ağacı Pavyonu, Olgunlar'da Feyman vardı.

Yıllardır süren piyano dinletisi

"70 senedir Yenişehir'deyim. Mağazamız 57 yıllık. Bunca yıldır Ankara'yı izliyorum. Kızılay'ın -şimdiki- haline üzülüyorum. 1950-60'lar Ankara insanının kültürel yapısını özlüyorum. 1969'da mağazamızda başlattığımız müşteriye akşamları piyano eşliğinde küçük defile yapma uygulamasına sonraları piyanoyla devam ettik. Müşterimiz olmayan da gelip dinlerdi. Hâlâ sürdürüyoruz bize karakteristik olan piyano dinletilerini, saat 12-16 arası."
Ankara'nın taşı, gözlerin yaşı

Yolculuk esnasında Selanik Caddesi'ndeki Filamingo Pastanesi'nin sahibi Dursun Ali Kuluhan anlatıyor (özetle): "Gençlik Parkı'na, Atatürk Orman Çiftliği'ne, trenle Kayaş'a, Cebeci-Ulus-Park sinemalarına giderdik. Sus Sineması'nda rakkase gösterisi olurdu. Seksen kişinin öldüğü uçak kazasının olduğu günü hatırlıyorum. Pastanenin kokteyl salonunda sanatçılar sabaha kadar eğlenirdi. Bize hep sarhoşa dokunulmaz denirdi. Merakımdan bir şişe votka içip sarhoş olunca anladım ki, insanın aklı başında oluyor ama ayakları yürümüyor. Sonraları küfreden her sarhoşu dövdüm. Ankara'yla ilgili bir şarkı mı? Ankara'nın taşına bak/ gözlerimin yaşına bak."
"Ahhh Ankara... Avucumun içi"

Anılara, mekanlara yolculuğumuz sırasında Denizciler Caddesi'ndeki Boğaziçi Lokantası'nın sahibi Halil İbrahim Boyacıoğlu "Ah o yıllarım" diyor, Mithatpaşa Berber Salonu'nun sahibi Salih Atakan "Bizim kuşak zor kuşak. 2. Dünya Harbi kıtlık, fakirlikti" diyor. Atatürk Bulvarı'ndaki Baykal Mağazası'nın sahibi İlhami Baykaler "Ulus'taki, Kurtuluş Savaşı'nı ifade eden heykeli sarıya boyanmış haliyle değil, orijinaliyle severim" diyor. Piknik Okulu'ndan yetişen Bayındır Sokak'taki Net Piknik'in sahibi Eren Önat "Bugün Ankara modernleşmiş bir kasaba" diyor, İzmir Pasajı'ndaki berber Mustafa Bağışlar "Ahhh Ankara... Avucumun içi "diyor.
Akasya ve serçe

"Eskiden düzgün giyinmek modaydı, şimdi paçavra gibi giyinmek moda oldu. Yırtık giyilmez, yama yapılırdı. Örücülük üst tabakaya yönelikti. Giyimine meraklı kişilere hizmet ediyoruz" diyen Necatibey Caddesi'ndeki Örücü Arif(Güngör) ile, "Sıhhiye-Kızılay arasındaki akasya ağaçlarının üzerine akşamları binlerce serçe kuşu konardı. Bir ara, belediye oradan geçenlerin üstü kirlenmesin diye dalların hemen altına kepenk gibi mekanizmalar koymuştu. Bulvarda o kuşların cıvıltılarını duyardınız" diyen hukukçu ve Eski Ankara Milletvekili Kamil Ateşoğulları'yla karşılaşıyoruz.
Tulumba, Yağlıdüzgün kremi, kurbağa

Zafer Çarşısı'ndaki İpekçi Cemal (Cemalettin Tatlı), "Ankara kendi başına güzeldir. Bent deresinde balık olurdu. Adliye'nin oradan geçen İncesu deresinin yanındaki çamların dibinde yattım ben. 961'de Büyük Sinema'ya Afrikalı tamtamlar geldi. İlk yürüyen merdiven, Anafartalar Çarşısı'na yapıldı. Şehir suyu yoktu. Sokaklarda tulumbalar, çeşmeler vardı. 950'lerde 'Yağlıdüzgün' kremini kadın müşterilerimize çay kaşığı sapıyla kutuya koyup verirdik. Biraderimle ayakta kalmak için süt kabına düşen iki kurbağa gibi çabaladık. Abim öldü. Ben çırpınmam sırasında oluşan süt kaymağının üzerine çıkıp kurtuldum" diyor.
Yolculuğumuz sürüyor. Nergis-Menekşe-Kavaklıdere sinemalarının sahibi Ayhan Nergis "Sinema eğitim aracı. İyiyi ve kötüyü hemen verir. Toplumu bir noktada tutar. Uğultuyla patlayıp ardından alev topuna dönen uçağın düşmesini, 960 İhtilali'ndeki Kızılay'da olanları, uçak kazasından sağ kurtulan Menderes'in trenle Ankara'ya gelişini, Atatürk'ün naaaşının Ankara'ya getirilişini unutmadım" diyor.
Düğmeci Avram, Terzi Artin

Ataç sokak sakini Asuman Emre anlatıyor: "Yenişehir sokakları safi akasyaydı. Buralar Yahudi mahallesiydi. 'Düğmeci Avram' vardı. Paltolarımızı Güvercin Sokak'taki Artin Usta dikerdi. Şen Triko ve Talip'den giyinirdik.
"Açıktan akan İncesu boklu dereydi. 61 ve 68'de iki büyük sel oldu. Köylüler ürünlerini Yenişehir Pazarı'na trenle getirirdi. Kocabeyoğlu Pasajı'nın altında sahaflar vardı. Annem semtini çok sever, 'okul yakıncacık. Kızılay beş dakika, dolmuş-otobüs ayağımızın altında. Evin mevkii çok güzel' derdi.
Piknik, dondurma, Dalokay...

"Ankara'da bir başkadır hüzünle yaprakları çiğnemek" diyen Nergis-Menekşe Sinemaları'nın sahibi Göker Zafer Şener, "Ankara dondurma gibidir; hem tatlı hem soğuk" diyen Ataç Sokak sakini Nil Öget, "Ankara Sanat Tiyatrosu'nun (AST) giriş kapısında 'Geç kalanlar birinci perdeyi göremez" yazardı diyen Ihlamur Sokak'taki AST çalışanı Tekin Yücebalkan, "Reşat-Vahit Beylerin işlettiği 'Piknik' gibi lokanta bir daha Ankara'ya gelmez" diyen Ankara sakini Ünal Tanıl, "Ankara; bir Dalokay döneminde Ankara oldu" diyen sendikacı Yusuf Yıldırım'ın anlattıkları öyle ilginç ki...
Kitap bitince, attım kendimi Atatürk Bulvarı'na; üstüme başıma akasya ağaçlarındaki serçeler pislesin diye. (ŞD/YY)
* Ankarasever.
** Güven Tunç: Sosyal hizmet uzmanı. "Gökyüzünü Arayan Mavi" ile "Elim Sende (Benim Haklarım, Annemin Hakları, Dünyamın Hakları)" kitaplarını yazdı. "Şehrin Zulası: Ankara Kalesi" kitabının yazarlarından.
Bir Aşk, Bir Hayat, Bir Şehir, Güven TUNÇ, Dipnot Yayınları, 2011

DOKUNSAN KIRILAN DOKUNMASAN KURUYAN İNSANLAR

DOKUNSAN KIRILAN DOKUNMASAN KURUYAN İNSANLAR
(Yaşlılık Hikâyeleri)



Kitap, adını, Hasan Hüseyin’in incelikli bir dizesinden esinlenerek alıyor;

“İncecikti
gül dalıydı
dokunsan kırılacaktı
dokunmadım kurudu”

Ve bu isim de bu kitaba çok yakışıyor.

Kısa kısa alıntılarla kitabı biraz tanıyalım.

Evet, bu kitap biraz huzurevini anlatıyor.
“Çemişgezek Huzurevini”

“Tuvalet ihtiyacı dışında odasından çıkmayan Makbuş banyo yapmak yerine kolonyalı pamukla - aklına geldikçe-silinmeyi yeğlerdi” diye Makbuş’u,

“Sıcak su varken banyo yapmayıp, yokken ‘yapacağım’ diye kıyameti koparmayı yeğlerdi. Aklına estiğinde dalgalı gümüş kırçıllı saçlarını floresan sarısı renge boyardı” diye Menşure Hanımı,

“Arkaya yatırarak taradığı briyantinli saçları, özenli giyimi, ipek fular- mendilleri, ille de ‘rob döşambır’ı ….” diye anlattığı Ragıp Beyi,

“Refakatcısının desteğiyle yaşamını sürdüren, mamasını yerken bebekleşen, önlüklüyken yakalanmaktan hoşlanmayan…” özel bakıma muhtaç spastik engelli Erkan’ı anlatıyor.


Evet bu kitap biraz yaşlıları ve yaşlılığı anlatıyor;

“…kadın resmen peçetelere, karton torbalara, kutulara aşık, valla. Küçük tuvalet tavana kadar şişeyle dolu ama ‘birini ver; yağ şişesi yapayım’ desen vermez “ diye Dilbahar Hanımın çöp evini,

“Nesime benim çoraplarımı çıkarmama yardım ediyor ben de onun –kireçlenmiş kollarını kaldıramadığından- giyinmesine yardımcı oluyorum…….Günün en keyifli anı Nesime’nin alnına bir öpücük kondurmak ve ‘Allah rahatlık versin’ demek” diye Itır kokusundan yüreği dağlanan beyefendiyi,

“Pazar öğlen yemeğine çocukları ve torunları için kendi elleriyle yaptığı balık, çiğbörek, salata (yirmi çeşit ot-sebze-baharatlı) ve höşmerim yenirken başka şeylerle ilgilenen, sevimsiz- iştah kaçırıcı konular açan torunlarına bozulan, ağza alınan her lokmanın “iyi ki yaşıyorum” sevinciyle çiğnenerek yaşamın tadına varılması gerektiğini söylermiş” diye Faik Amcayı


Ama bu kitap çokça hayatı anlatıyor;

“Akşam olduğunda karpuzdan yaptığı fenerlerin içine yerleştirdiği yağ kandilleriyle aydınlattığı arka bahçedeki asmanın altında ‘Giritli gelin’ yengemin yaptığı mezelerin eşliğinde amcam ve dayımla kaşıklayarak rakısını içerken, bana da koklatırdı. İşte o yüzden arkadaş toplantılarında önümdeki sek rakı kadehini babamın ruhuna gideceğine inanarak koklarım” diye oğlunun ağzından Filinta Bahri’yi anlatıyor

Ama bu kitap çokça kadınları anlatıyor;

“Kendine bile hayrı olmayan bir adamın kahrını, tam otuz dokuz yıl çektim. Nihayetinde ölüm koparttı, beni ondan. Kokusuna bile katlanamadığım bir adamla bunca yıl” diye Süreyya Hanımı,

“Beşinci sınıftayken ısrarla babama ’Ayten, Öğretmen okulunun sınavına girerse, kazanır. Öğretmen olur! Eli ekmek tutar! Dediyse de ikna edemedi” diye Ayten Hanımı,

“Ben yıllarca hep birileri için yaşadım. Ve çok geç akıllandım. Şimdi kendi kahkaha sesimi duyunca sevindirik oluyorum. Çınlayan her kahkahamla yılların yorgunluğunu atıyorum da” diye Kehrüba Teyze’yi anlatıyor.

Ama bu kitap çokça aşkı anlatıyor;

“Bu gün çok akıllı bir kız tanıdım. Tarih 13. Şubat. 1954” diye kara kaplı defterine not düşen ve ne edip edip o kızla evlenen Çavuş Amca ile Zülfiye Teyzeyi anlatıyor.

Hayat gibi; renkli, kederli, sade, karmaşık, trajik öykülerden oluşan bir kitap.

Bir de komedisi var.
Ekşi sözlük yazarlarının babaanne küfürlerine güldüğüm kadar beni güldüren bir komedisi.

“Nasıl kızdırmaz; çok zengin olduğu halde elektrik gitmesin diye evini hala ‘gırgır’la süpüren, su harcamamak için bütün gün çişleri biriktirip, gece yatmadan önce sifonu bir defaya mahsus çeken, ….. telefonda en uzun 20 saniye konuşan, karanlıkta televizyon izleyen, bayramda gelen çocuklara şeker vermemek için kapı açmayan…..” diye uzun ve güzel bir komedisi.

Ellerine sağlık Şadiye.

Ne iyi yapmışsın.

13 Ağustos 2012